Accessibility links

Кайнар хәбәр

AQŞ-Törkiä mönäsäbätläre yaxşırdı


Төркия президенты Абдулла Гүл
Төркия президенты Абдулла Гүл

8 ğinvarda 12 yıldan soñ berençe märtäbä bularaq ber törek prezidentı AQŞ başqalası Washingtonga räsmi vizit yasadı.


Prezident Gülneñ delegatsiäsendä tışqı eşlär ministere, däwlät qaznasınnan cawaplı däwlät ministere, energiä häm tabiği baylıqlar ministere, premyier ministerlek baş kiñäşçese, generalştab informatsiä dairäse citäkçese, tulayım 104 keşe bar ide. Prezident Gülneñ AQŞ-qa şundıy zur delegatsiä belän vizit yasawı Ankaranıñ bu räsmi vizitqa nindi zur ähämmiät birüen kürsätä. Prezident Gül irtä belän AQŞ tışqı eşlär ministere Rice, annan soñ Aqyortta AQŞ prezidentınıñ urınbasarı Cheney belän 25, ä Prezident Bush belän yabıq işeklär artında 40 minut küreşte. Şuşı oçraşudan soñ ike prezident matbuğat wäkilläre aldında çığış yasadılar. Prezident Bush
AQŞ belän Törkiä mönäsäbätläre ilebez öçen möhim, monı bez köçle totu öçen bik tırıştıq, häm min mönäsäbätlärebez köçle dip ışanam. Bez urtaq problemalar belän köräşäbez. Urtaq döşmanıbız terroristlar häm bezneñ urtaq döşmanıbız PKK. Ul Törkiäneñ, Ğıyraqnıñ häm tınıçlıqta yäşärgä telägän xalıqlarnıñ döşmanı.
2003-nçe yılda AQŞ Ğıyraqqa xärbi intervensiä yasar aldınnan, Washingtonnıñ Törek parlamentı AQŞ xärbiläreneñ Törkiä aşa Ğıyraqqa ütep kerüw taläben kire qaqqannan soñ AQŞ-Törkiä arası baytaq bozılğan ide. Ütkän yılnıñ közendä isä AQŞ Kongresınıñ komitetında “Ğosmanlı İmperiäse Berençe Dönya suğışı waqıtında ärmännärgä genosida oyıştırdı” digän rezolutsiäne yaqlap tawış birgäç, aralar qabat kierenkeläşte häm Ankara Washintondağı ilçesen kire çaqırttı. Tik ütkän yılnıñ Noyeberendä Törek premyer ministere Erdogan Washingtonda Bush belän oçraşıp, Bush ta aña “PKK belän köräşegezdä qulıbızğa eläkkän informatsiäne sezneñ belän urtaqlaşaçaqbız” dip väğdä itkännän soñ ike aradağı kierenkelek sülpänäyä töşte. Inde prezident Gülneñ soñgı vizitı belän ike aradağı baytaq kileşmäwçänlek yuqqa çıqtı diärgä bula.
Bush çığışınıñ ber öleşendä Törkiäneñ Avropa Berlegenä ağza bulu telägen xuplawın, şulay itep ber İslam ile könbatış belän Möselman dönyası arasında konstruktif küper bulaçaq dide. Ul ayruça Törkiä demokratiä belän Islamnıñ bergäläp yäşäwenä ğädättän tış ürnäk bulıp tora dip süzlärenä östäde. AQŞ Törkiäneñ Nabucco proyektın, yäğni Törkiäneñ könçığış belän könbatış arasında energiä küpere rolen üz östenä alu mäqsatın yaqlıy. Gül Washington vizitı waqıtında AQŞ saqlanu ministere häm generalştab başlığı belän dä oçraşıp küreşte. Alarnıñ ikese dä Gül qunğan qunaq yortına kildelär.
Şulayda qayber mäsälälärdä tulısınça urtaq fiker yuq kebek. Tabiği Yaqın Könçığıştağı problemalar mäsäläsendä Ankara belän Washingtonnıñ qaraşları här daim urtaq tügel. Misal öçen Gül, PKK problemasın säyäsi yullar belän çişü täqdimen qätği räweştä kire qaqtı häm “nigä äl-Kaidä problemasın çişüdä säyäsi yullar qullanu täqdimen kertmisez” dide. Gül Woodrow Wilson üzägendä yasağan çığışında ber jurnalistnıñ “Törkiä ber yaqtan İran tege yaqtan AQŞ belän niçek yaqın mönäsäbätlär urnaştıra alu uñışlığın kürsätä” digän sorawına, “İran belän Törkiäneñ kürşelege 1636-nçı yılğa xätle tayana, bu AQŞ tarixınnan da iskeräk. Kem bulsa kürşeläre belän yaxşı mönäsäbät urnaştırır ide. Bez urtaq geografiäneñ, urtaq mädäniätneñ keşeläre. Şunıñ öçen dä mönäsäbätlärebezne täräqqi itterü tik bezneñ öçen tügel, ä dönyanıñ mänfäğäte öçen kiräkle” dip cawap birde.
Şiksez Törkiäneñ AQŞ belän berektäşlegen nığıtuında mänfäğäte bar. Prezident Gülneñ Washingtonğa vizitı da şuşı mäqsatnı tanıy ide. Ber ük waqıtta Yaqın Könçığışnıñ köçle illärennän dip isäplängän Törkiä belän yaxşı mönäsäbättä toru isä AQŞ öçen zianlı tügel.
XS
SM
MD
LG