Accessibility links

Кайнар хәбәр

Rusiä Balkannı üz qoçağında qaldırırğa teli


Putinne Bolğarstanda "Qaytıp kit!" digän süzlär belän dä qarşılıylar
Putinne Bolğarstanda "Qaytıp kit!" digän süzlär belän dä qarşılıylar

Serbiä öçen köräş bu könnärdä şul ilneñ üzendä genä tügel, annan çittä dä bara. Misal öçen, Bolğarstan başqalası Sofiädä. Biregä ike könlek säfär belän Rusiä prezidentı Vladimir Putin kilde. Bolğarstan citäkçeläre belän ul anda Rusiädän yaña gazütkärgeç suzu, añardan Serbiä aşa Yewropağa da gaz quu plannarın tikşerä. Rusiäneñ Gazpromı Serbiäneñ iñ zur nefteşkärtü şirkäten satıp alırğa teläwen beldergän ide. Sofiädä bu mäs'älä dä qarala ala.

Putinneñ Bolğarstan säfäre räsmän şuşı ilne ğosmanlı töreklärdän azat itüneñ 130 yıllığına bağışlanıp, anda ul Rusiä yılın açarğa bara dip iğlan itelsä dä, töp maqsat bulıp energiä mäs'älälären xäl itü, yäğni säyäsi wä geosäyäsi problemalar toruı ser tügel.

Rusiä prezidentı Sofiä xökümäten yaña ber zur gaz proyektın ğämälgä quyu eşenä künderergä tırışa. Rusiäneñ Gazprom häm İtaliäneñ ENI şirkätläre täqdim itkän bu proyektta tabiği gaznı Rusiädän Qara diñgez töbennän, annarı Bolğarstan häm Serbiädän uzaçaq torbaütkärgeç aşa quu qarala. "Könyaq Ağım" dip atalğan proyekt asılda, könbatış illäreneñ Rusiäne çitlätep ütäçäk "Nabucco" proyektına qarşı yünälderelgän.

Bügenge köndä Yewropa Berlege illäre üzlärendä qullanılğan gaznıñ urtaça 40 protsentın Rusiädän ala. Häm alar üzläreneñ Rusiägä bulğan şuşı bäylelegen kiläçäktä tağın da arttırırğa telämi, şuña kürä başqa almaş yullar ezli. "Nabucco" proyektı näq menä şularnıñ berse - ul Kaspi gazın Yewropağa Rusiäne çitlätep, Törkiä aşa kiterergä tieş.

Rusiä gazına ğına qalu Mäskäwneñ Yewropağa yasıy alırlıq säyäsi wä iqtisadi basımın köçäytä ala dip şürlilär Yewropa başqalalarında.

Ber yıl elek Rusiä Baltiq diñgeze töbennän dä ber torbaütkärgeç qora başlağan ide, anı "Tönyaq Ağım" dip atadılar. Annan gaznı Yewropanıñ tönyağına häm Germaniägä quarğa cıyınalar. Aña qädär Qara diñgez aşa Törkiägä dä "Zäñgär Ağım" gazütkärgeçe suzıldı. Xäzer inde Rusiä Yewropanıñ könyağın da üz gazına bäyläp quymaqçı. Bu oçraqta şuşı zäñgär yağulıq Bolğarstanğa ğına tügel, bar Balkanğa, annan İtaliägä dä citä ala.

Ämma älegä "Könyaq Ağım"ğa qarağan bar qäğäzlär dä yaqlar arasında tulısınça kileşenep betmägän. Bolğarstan xökümäte üzeneñ bulaçaq torbaütkärgeçne kontrol itüen nığraq garantiälärgä teli, anıñ bolğar cire aşa uzğan öleşendä töp idarä xoquqları üzendä buluın taläp itä.

Putin säfäreneñ näq menä kürşe Serbiädäge ifrat möhim prezident saylawı aldınnan buluı da yuqqa tügel - Mäskäw beryaqtan, şul tawış birügä xälennän kilgänçä üz mänfäğätendä yoğıntı yasıy ala, ä ikençe yaqtan, wäzğiättän faydalanıp, iqtisadi maqsatlarına ireşergä tırışıp qarıyaçaq.

İnde äytelgänçä, Gazprom Serbiäneñ iñ ere nefteşkärtü şirkäten NISnı satıp alırğa teläwen beldergän ide. Ul Serbiä xökümätenä yartı milliard evronı aqçalata häm tağın yartı milliardnı investitsiälär räweşendä täqdim itä. Moñardan tış Gazprom serblarğa zur cirastı gaz saqlağıçı tözüne wäğdä itä.

Kosovo tiräsendäge xällär uñayınnan serb xökümäte xäzer Mäskäwneñ säyäsi yaqlawına ayıruça moxtac häm Rusiä üz täqdimen uñay ber mizgeldä yasadı. Gärçä qayber serb wäkilläre, Gazprom täqdim itkän aqça az, NISnıñ çın bäyäse kimendä 2 milliard evro, di.

Pravoslav qärdäşlekne alğan sörgän premyer-ministr Koştunica Mäskäw täqdimen teläp qabul itärgä riza, ämma bu mäs'älädä dä taraflar haman da axırğaça kileşä almadı. Moña, älbättä, Könbatış ta qarşı, çönki anda Rusiä şulay itep Balkanda üzeneñ platzdarmın buldırırğa tırışa, dip uylıylar.

Bolğarstan aşa suzılğan torbaütkärgeç belän Serbiägä ütep kerep Rusiä bar Balkannı, häm xätta Yewropanıñ könyağın üz qoçağına alırğa teli digän qurqular töbäktä kiñ taralğan.
XS
SM
MD
LG