Bärdimöxämmädov, ilneñ Saparmurat waqıtında oçrağan ziyannı qaytaru yulında yasağan bu adımnar, Törkmänläşterü säyäsäten axırda yuqqa çığarırmı?
Tamaşaçılar qaraşınça, opera xislärne beyü häm muzik aşa dönyağa citkärä belü sänğate, häm ul inde ber ğasırğa yaqın - küpkenä qitğalarda üz itelgän mädäni ber çara. Läkin Saparmurat bu qaraş belän kileşmäwçelär rätendä ide. 2001 yılda, yäğni bäysezlekneñ iğlan itelüenä distä yıl tulğanda, elekke sovet aparatçige operanıñ çit mädäniätneñ ber yuğıntısı buluın häm anıñ törkmän xalqı öçen ber nindi dä mäğnäse bulmawın iğlan itte. Niyazovka kürä opera, tabiğiy bulmağan, mäğnäsez beyüdän başqa ber ni tügel ide.
Citäkçeneñ bu qaraşı, kiçekmästän il säyäsätenä aştı häm opera-baletlär belän ber rättän tsirk häm kinolar da yabıldı. Monıñ urnına, prezident öçen tağın da mäğnäleräk bulğan – Niyazovnıñ tormış mizgellären mädxiälär belän kürsätkän TV programnarı urın aldı.
Niyazovnıñ asıl maqsatı, sovetlär waqıtınnañ qalğan ğadätlärne beterep, elekke Törkmän milli mirasın yañadan qaytaru ide. Tarix yañadan yazıldı häm däwlät Törkmän üzençäleklärenä iğtibarnı arttırdı. Häm bu ağım axırda, Törkmän xalqın olılağan, il watandaşlarına, Niyozovtan yul kürsätüçe rähbär kitap bularaq büläk itelgän, Ruxnamädä tuplandı. Törkmän milli üzençälärgä buysınmağan, äytik törkmän milli kiyemnäre kimägän yäisä telne öyränmägän keşelär öçen eş tabu awırlaştı. Näticädä bu şartlarğa buysınmağan sovetlär waqıtında bu ilgä töplängän çit keşelär – çaranı qaçıp kitüdä taptı.
Läkin Saparmuratnıñ ülüennäñ soñ, Bärdimöxammädnen kötelmägändä xaqimiätkä kilüe belän ildäge mäğnäsez üzgäreşlärne üzgärtü mäsäläsendä yaña ömetlär qabına başladı kebek.
Bärdimöxämmädov Törkmänstannı çit mädäniätkä açınu iğlan itüe küplär öçen söyeneçle xäbär buldı.
Mommak Kulı, Germaniädä yäşäwçe Törkmän sänğatkäre. Ul Bärdimöxämmädovnıñ bu qararı, törkmän artistlären ilgä kire qaytarırğa yärdäm itär dip ömetlänä:
“Bez Opera, ballet häm tsirklarnı tıyğan qararnıñ ğamäldän çığarıluına bik şatbız. Min teatr ähelläreneñ yañadan säxnägä çığıun ömet itäm . Bezneñ xalıq teatrdan, operadan añlamıy dip anı tıyarğa yaramıy. Xalıqqa monı añlatu bik möhim. Ul üzenä kürä millätne dönyağa tanıtu öçen ber mädäni çara ber sänğat töre.”
Qaysı beräwlär, Bärdimöxämmädov dönyanıñ iñ qatı basımnarına duçar qalğan säyer ber xaqimiät mirasın cilkäsenä aldı dip ışana. Şuña, Bärdimöxämmädneñ möhim üzgereşlärne kertü yulında waqıtqa ixtiyaçı buluı, qaysı ber keşelär tarafınnañ yaxşı añlaşıla.
Sänğätneñ kere xalıqqa qaytaru turında yasağan çığışında, Bärdimöxämmädov “Min qızıqlı sänğatnen bu ildä yañadan çäçäk atuın telim” dide.
Ägär dä ul bu teläklären kübräk tormışqa aşıra başlasa, monnan distä yıl elek illären taşlap kitärgä mäcbur bulğan sänğat ähelläre häm şulay uq törkmän bulmağan xalıqnarnın illärenä qaytu xıyalları da tormışqa aşqan bulır ide.
Älbättä – kinonı tıyğan qararnı ğamäldän çığaru belän ikençe kön üz milli kinoların töşerü mömkinçelege bulmağan il xalqı, hiç yuğı xalıqara dönya kinoların qarap ğiybrät alırğa mömkinçelek birer. Ä sänğat ähillären yañadan ilgä qaytaru mäsäläse, xäzerge waqıtta äle köp eş taläp itä.
Şulayda Bärdimöxämmädov ber närsägä basım yasıy: bu yañadan dönyağa açılu häm yañadan tözü waqıtı. Häm bu adım, äkereneläp bulsa da, böten närsäne dä Törkmänläşterü säyäsäten üzgärtü yulında zur adım bularaq sanala.