Törkemneñ ike utırışı uzdı. İnde menä öçençesenä dä waqıt kilep citte. Mä’säläne çişärgä aşıqmaslar ide dä, ämma waqıt qısın. 20 ğinwar prezident Mintimer Şäymievnıñ tuğan könendä, Qazanda Rusiä däwlät şurası prezidiumında qaralırğa tieş.
Çärşämbe cıyılışta RF töbäklärne üsterü ministrı Vladimir Yakovlev, gubernatorlar, Rusiäneñ ministrlıq häm idäräçelek wäkilläre, şulay uq toraq mä’säläsendä täcribäle ekspertlar qatnaştı.
Utırış barışında eşçe törkem dokladnıñ töp tekstına soñğı tözätmälär kertelde, Rusiä Däwlät Sovetı utırışında täqdim iteläçäk sorawlar tikşerelde. Şularnıñ berse - yortnı törle kiräk yaraqlar belän tä''min itüçe oyışmalarnıñ eşçänlegen küzätü orğanın buldıru.
RF töbäklärne üsterü ministrı urınbasarı Yuri Tartıyşov üzeneñ çığışında äytkänçä, soñğı 5 yılda il buyınça toraq tözü küläme keşe başına 0,25tän 0,31 kvadrat metrğa arttı. Ämma 2010 yılğa qädär qaralğan 80 million kvadrat metr toraq ta yäşäw urını ütemlelege häm uñaylılığı mä’säläsen çişmäyäçäk.
Ä Qazanda toraq problemasın çişü öçen ber keşe başına küpme kvadrat metr tözelergä tieş. Bu sorawnı bez däwlät toraq fondı başqaruçı direktorı kiñäşçese Midxät Şarifullinğa yulladıq:
Tatarstan cirlegendä tözeleş ölkäsendä böten federatsiägä qarağanda alda bara torğan respublika bulıp sanala. Bügen böten Räsäy buyınça keşe başına 0,31 kvadrat metr ğına çığa yıl äylänäsenä, ä maqsat kiläçäktä böten keşene, material yaqları az bulğan keşelärne dä isäpkä alğan waqıtta kimendä 0,56 kvadrat metr buldırırğa kiräk. Bu mäs''älä Tatarstan cirlegendä, ägär bezneñ sotsial'' ipoteqa häm başqa programmalar yaxşı eşläp barğan waqıtta 2010 yıllarğa bu mäs''älä xäl itelergä mömkin. Soñğı arada, küp kenä massaküläm mäğlümat çaraları, toraq xucaları cämğiätläreneñ uñaylılığı turında söyläde. Ämma älege utırışta bu fiker inqәr itelde. Yänäse toraq xucalıq cämğiätlären buldıru eşläre bik aqrın bara. Ägär yortlar belän ayırım, şäxsi oyışmalar citäkçelek itsä, tärtip yuğala, härqaysı üz mänfägәten qayğırta başlıy. Yaña tözeläçäk xezmätneñ eşe isä, älege oyışmalarnı küzätep barıp, barı tik namuslı eş itüçelären genä, kommunal'' xezmät bazarına kertergä. Mintimer Şäymiewneñ “Toraq härkem dä ala alırlıq bulırğa tieş” digän fikere, utırışta qaralğan töp temağa äylände. 1 yıl elek toraq buyınça milli proyekt safqa basqanda, härkemneñ fatir alırğa mömkinçelege bulırğa tieş digän maqsat quyılğan ide. Waqıt uza, ämma kvadrat metrlar äle dä baylar alırlıq qına. Mäskäwdä ber östäl sıyarlıq urın, bügen 3 meñ dollar tiräse tora. Regionnarda bäyälär ul tamaşa tiz üsmäsä dä, şuña taba bara. Näticädä urta xälle ğailäneñ toraq alırğa räte yuq. Mintimer Şäymiev citäklägän, eşçe törkem, Rusiä däwlät şurasına, az keremle ğailälärgä qağılğan, “Toraq” federal'' maqsatçan programma açırğa täqdim itmäkçelär. Älege programma nigezendä, sotsial ipoteka buyınça birelgän fatirlarnıñ urtaça mäydanı 90 kvadrat metr tügel, azraq bulaçaq, ä yort tora torğan cir auksion aşa tügel, ä konkurs aşa bireläçäk, näticädä çığımnar azraq bulır dip kötelä. Älege sistema Germaniä, Amerika quşma ştatları illärendä uñay täcribä kürsätkän.
Toraq fondnı yañartu turında söylägändä isä Rossiä toraq fondınıñ 3,2 protsentı xäzer avariä xälendä buluı äytelde. Eşçe törkem toraqqa kapital'' remontnı xalıq, investorlar häm byudjet çaraların bergä cälep itep remont yasaw mexanizmın täqdim itä.
Utırışta eşçe törkem qatlı tözeleş häm tözeleş saqlaw kassaları turında federal'' zakonnar kertergä täqdim itte. Rossiädän yullardan häm axmaqlardan qala iñ sızlağan närsä toraq tözü. Bu eştä tatar täcribäse diñgezdä bata torğan karabin qotqaruçı bulıp kürenä. Mintimer Şäymiev citäklägän eşçe törkeme Räsäy külämendä toraq mä’säläsen xäl itü buyınça täqdimnär äzerlägän. Alar Vladimir Putin citäkçelegendäge däwlät sovetı utırışında, näq Mintimer Şäymiewneñ tuğan könenä, 20 ğinwarğa täğäyenlängän. Bu könne Qazanda şaqtıy qızıq bulır dip kötelä.
Ğädel Galämetdinov
