10 dekaberdä tönge säğät un tiräsendä İstanbulnıñ Umraniä rayonında ber çeçen höcüm näticäsendä wafat buldı. Höcüm üterelgänneñ işegaldında oyıştırılğan. Tabılğan yädrälär tikşerelgännän soñ, höcüm çit ildän kiterelgän qoral belän oyıştırıluın belderde politsiä xezmätkärläre.
Soñraq üterelgän keşeneñ altı yıldan birle İstanbulda yäşäwçe xärbi citäkçe İslam Canibäkov buluı açıqlandı. Politsiä bu cinayätneñ mafiä, yäki çit il agentları tarafınnan oyıştırılu ixtimallığı turında äytä. Ämma çit il tarafınnan oyıştırğan buluı turındağı faraz alğa sörelä. Çönki İslam Canibäkov İstanbulda waq ber säwdä eşe belän genä mäşgul' bulğan. Xatını häm altı balası belän tınıç tormış alıp barğan.
«Watan» gazetası yazuına qarağanda, höcüm itüçe MSP Grozda qoralınnan atqan. Bu qoral isä xärbi oyışma GRU tarafınnan qullanıla. İslam Canibäkov Çeçnyada 30 keşe üterüdä häm öç bombalı höcüm oyıştıruda gäyeplänä ikän. «Watan» rus basmaları yazuına tayanıp, 2004 elnıñ fevralendä ruslarğa qarşı köräşkän Zälimxan Yändarbievnıñ da Qatar başqalasında ike rus agentı tarafınnan üterelgänlegenä işarä itä. Şuşı ike agent Katarda 25 el törmä cäzasına xökem itelgän. İke ay elek başqa ber çeçen xärbi citäkçese Ğazi Edilsultanov ta İstanbulda üterelgän ide. Anı ütergän qoral yädräläre dä çit ilneke buluına işarä itkän ide.
Dimäk, Rusiä agentları çit illärdä bilgele çeçen citäkçeläreneñ ezen tabıp, alarğa höcüm oyıştırğan. Mäskäw inde ikençe çeçen suğışınnan da uñışqa ireşte. Ul üze yaqlı ber citäkçene xakimiätkä menderde. Çeçen xalqınıñ küñelen kürer öçen Çeçnyada suğış waqıtında cimerelgän binalarnı tözekländerü eşen başladı. Xätta küptän tügel Groznıyda Putin qatnaşlığında mäçet tä açıldı.
Küptän tügel Abxaziä häm Kön'yak Osetiäneñ bäysezlegen tanığan Mäskäw Tön'yak Kavkazdağı, xätta başqa ölkälärdäge avtonom respublika xalıqlarınıñ şundıy uq taläplär belän çığu ixtimallığı uylağandır. Şuña kürä dä mondıy taläplärne bastıru, qurqıtu säyäsäte qısalarındamı İstanbulda çeçen xärbi citäkçelärenä höcüm oyıştırıldı. Monı isbatlawı qıyın bulsa da, şöbhälär tua.
2002 yıldağı xalıq sanın alu näticälärenä qarağanda, Rusiädä 1 million 360 meñ çeçen xalqı bar. Şularnıñ 260 meñe Rusiäneñ törle şähärlärendä yäşi. Ä bu sannarğa kermägän eraq diaspora wäkilläre dä bar. Pol'şa yäşäwçe, üze dä çeçen millätennän bulğan Ramazan Amukaev süzlärenä qarağanda, Evropa illärendä yaqınça 100 meñ çeçen xalqı bar.
Şäyx Şamil ruslarğa ciñelep, Ğosmanlılar da ruslarğa ottırğaç 1850-1880 yıllar arasında tön'yak Kavkazdan Törkiägä sıyınğan yöz meñlägän möselman xalıqları arasında çeçennar da bulğan. Läkin Törkiägä ikençe çeçen qaçqınnar dulqını Çeçnyadağı suğıştan soñ, 2000 yıllar başında kilde. Alarnıñ sanı 1500 tiräse dip farazlana.
Anqara alarğa waqıtlıça tüzemlek kürsätep, sıyınu xoquqı birmägänlektän bik awır wäzğıyättä yäşi. Qısqası, soñğı höcüm Törkiädä çeçen probleması tağın ber märtäbä kön tärtibenä kütärde. Şulay da, Anqara bu mäs'älädä Mäskäw belän nizağlaşırğa uylamıy. Çeçennar dönyada da Törkiädä dä yaqlawsız qalğan ber xalıqqa äwerelde.
Soñraq üterelgän keşeneñ altı yıldan birle İstanbulda yäşäwçe xärbi citäkçe İslam Canibäkov buluı açıqlandı. Politsiä bu cinayätneñ mafiä, yäki çit il agentları tarafınnan oyıştırılu ixtimallığı turında äytä. Ämma çit il tarafınnan oyıştırğan buluı turındağı faraz alğa sörelä. Çönki İslam Canibäkov İstanbulda waq ber säwdä eşe belän genä mäşgul' bulğan. Xatını häm altı balası belän tınıç tormış alıp barğan.
«Watan» gazetası yazuına qarağanda, höcüm itüçe MSP Grozda qoralınnan atqan. Bu qoral isä xärbi oyışma GRU tarafınnan qullanıla. İslam Canibäkov Çeçnyada 30 keşe üterüdä häm öç bombalı höcüm oyıştıruda gäyeplänä ikän. «Watan» rus basmaları yazuına tayanıp, 2004 elnıñ fevralendä ruslarğa qarşı köräşkän Zälimxan Yändarbievnıñ da Qatar başqalasında ike rus agentı tarafınnan üterelgänlegenä işarä itä. Şuşı ike agent Katarda 25 el törmä cäzasına xökem itelgän. İke ay elek başqa ber çeçen xärbi citäkçese Ğazi Edilsultanov ta İstanbulda üterelgän ide. Anı ütergän qoral yädräläre dä çit ilneke buluına işarä itkän ide.
Dimäk, Rusiä agentları çit illärdä bilgele çeçen citäkçeläreneñ ezen tabıp, alarğa höcüm oyıştırğan. Mäskäw inde ikençe çeçen suğışınnan da uñışqa ireşte. Ul üze yaqlı ber citäkçene xakimiätkä menderde. Çeçen xalqınıñ küñelen kürer öçen Çeçnyada suğış waqıtında cimerelgän binalarnı tözekländerü eşen başladı. Xätta küptän tügel Groznıyda Putin qatnaşlığında mäçet tä açıldı.
Küptän tügel Abxaziä häm Kön'yak Osetiäneñ bäysezlegen tanığan Mäskäw Tön'yak Kavkazdağı, xätta başqa ölkälärdäge avtonom respublika xalıqlarınıñ şundıy uq taläplär belän çığu ixtimallığı uylağandır. Şuña kürä dä mondıy taläplärne bastıru, qurqıtu säyäsäte qısalarındamı İstanbulda çeçen xärbi citäkçelärenä höcüm oyıştırıldı. Monı isbatlawı qıyın bulsa da, şöbhälär tua.
2002 yıldağı xalıq sanın alu näticälärenä qarağanda, Rusiädä 1 million 360 meñ çeçen xalqı bar. Şularnıñ 260 meñe Rusiäneñ törle şähärlärendä yäşi. Ä bu sannarğa kermägän eraq diaspora wäkilläre dä bar. Pol'şa yäşäwçe, üze dä çeçen millätennän bulğan Ramazan Amukaev süzlärenä qarağanda, Evropa illärendä yaqınça 100 meñ çeçen xalqı bar.
Şäyx Şamil ruslarğa ciñelep, Ğosmanlılar da ruslarğa ottırğaç 1850-1880 yıllar arasında tön'yak Kavkazdan Törkiägä sıyınğan yöz meñlägän möselman xalıqları arasında çeçennar da bulğan. Läkin Törkiägä ikençe çeçen qaçqınnar dulqını Çeçnyadağı suğıştan soñ, 2000 yıllar başında kilde. Alarnıñ sanı 1500 tiräse dip farazlana.
Anqara alarğa waqıtlıça tüzemlek kürsätep, sıyınu xoquqı birmägänlektän bik awır wäzğıyättä yäşi. Qısqası, soñğı höcüm Törkiädä çeçen probleması tağın ber märtäbä kön tärtibenä kütärde. Şulay da, Anqara bu mäs'älädä Mäskäw belän nizağlaşırğa uylamıy. Çeçennar dönyada da Törkiädä dä yaqlawsız qalğan ber xalıqqa äwerelde.
