“Коммерсант” газеты язуынча, “ВымпелКом” телекоммуникация ширкәте әлеге фәрман проектының кайбер өлешләренә ризасызлык белдереп элемтә министрлыгына хат юллаган. Аерым алганда, хатта бу фәрманның кайбер өлешләренең Конституция гарантияләгән хокукларны бозуы турында языла.
Конституция шәхси тормышның кагылгысызлыгын гарантияли, һәркемнең үзара язылган хатларны, телефон сөйләшүләрен, почта, телеграф һәм башка элемтәләрне сер итеп саклау хокукы булуын, бу хокукның бары тик мәхкәмә карары нигезендә генә чикләнә алуын белдерә. Кешенең шәхси тормышы турында мәгълүматны туплау, саклау, куллану һәм тарату эше бары тик аның үз рөхсәте булган очракта гына алып барыла ала, диелә.
“ВымпелКом” шулай ук иминлек хезмәтләренең интернеттагы күзләү эшчәнлеге өчен җиһазларның ширкәтләр хисабына алынуын таләп итү белән дә килешми. “Оператив-эзләү эшченлеге турындагы” канун бу максатлар өчен җиһазларны сатып алу һәм урнаштыруны операторларга йөкләми бит, ди ул. Канунда күзләү эшчәнлегенең операторлар хисабына түгел, ә хокук саклау хезмәтләре хисабына һәм алар көче белән алып барылырга тиешлеге язылган. Әгәр дә дәүләт финанслау чыгымнарын билгеләмәсә, операторлар бу таләпне 2014 елның 1 июленә кадәр үти алмаячак, дип кисәтә “ВымпелКом”.
Элемтә министрлыгының бу фәрманы инде ФСБ белән килештерелгән һәм, финанс, икътисад министрлыклары аша узып юстиция министрлыгында теркәлгәннән соң, ел ахырына кадәр ул гамәлгә керергә тиеш.
Бу фәрман нигезендә интернет-провайдерлар үз челтәрләрен махсус хезмәтләр карамагындагы махсус җиһазга тоташтырырга тиеш булачак. Барлык интернет-трафик шушы җиһаз аша узачак һәм махсус хезмәтләр аның аша узган барлык мәгълүматны җиһазның хәтерендә кимендә 12 сәгать саклап күзәтеп бара алачак.
Элемтә министрлыгы исә интернет-провайдерлар Оператив күзләү чаралары системы (СОРМ) кысаларында моңарчы да махсус хезмәтләргә мәгълүмат биреп торырга тиеш иде дип яңа фәрманның әллә ни зур үзгәрешләр алып килмәячәген белдерде. Төп аерма шул ки – моңарчы операторлар ул мәгълүматларны махсус хезмәтләр соравы нигезендә тапшырган булса, хәзер барлык мәгълүматлар турыдан-туры махсус хезмәтләр кулы аша узачак.
Илдар Мортазин
"Mobile Research Group" ширкәтенең баш аналитигы Илдар Мортазин әйтүенчә, инде 2008 елдан бирле махсус хезмәтләр интернет кулланучылар турында барлык мәгълүматларны карап бара ала. “Махсус хезмәтләр Русиядәге барлык коммуникацияләргә дә үтеп керә ала. Хәзер таралган бу мәгълүмат инде иске, чөнки алар мәгълүматларны инде хәзер үк карап бара ала. ФСБ кулланучылар турында һәртөрле мәгълүматны ала ала, шуңа күрә бернинди өстәмә нәрсә кирәкми”, ди Мортазин.
