Летом 2017 года ЮНЕСКО включило остров Свияжск, который находится в Татарстане, в список всемирного наследия. В связи с этим, в рубрике "Вокруг света" Радио Азатлык мы собрали 5 удивительных природных мест, входящих в этот список. Предлагаем вашему вниманию эту статью (статья сокращена для более легкого восприятия).
ЮНЕСКО ИСЕМЛЕГЕННӘН ГАҖӘЕП МАТУР БИШ ТАБИГАТЬ ТЫЮЛЫГЫ
(5 удивительно красивых природных заповедников из списка ЮНЕСКО)
Бүгенге көндә (на сегодняшний день) ЮНЕСКО исемлегендә (в списке) меңнән артык урын теркәлгән (более тысячи мест зарегистрировано), аларның 800дән артыгы (более 800 из них) мәдәни (культурные) объектлар булса, 200ләп урын (около 200 мест) табигый әһәмияткә ия (имеют природную важность). Бу объектлар барлыгы (всего) 165 илдә урнашкан (располагаются в 165 странах).
Татарстанда ЮНЕСКО тарафыннан сакланучы (охраняемый ЮНЕСКО) 3 урын бар (есть 3 места). Казан кирмәне (Казанский кремль) исемлеккә 2000 елда кертелде (был включен). 2014 елда исемлеккә Болгар да өстәлә (добавляется).
Халыкара мирас исемлегендә (в списке Всемирного наследия) тагын нинди кызыклы урыннар (какие интересные места) бар? Азатлык биш урынны сайлап алып (отобрав), укучыларга тәкъдим итә (предлагает читателям). Бу исемлеккә без табигать тудырган (рожденные природой) искитмәле (изумительный) могҗиза урыннарын (места чудес) тупладык (собрали).
1. Маҗарстан һәм Словакиядәге карст мәгарәләре (карстовые пещеры, мәгарә – пещера)
Чып-чын (настоящий) җир асты (подземный) сарае (сарай – дворец). Маҗарстан (Венгрия) һәм Словакия чикләре буйлап барган (идущий вдоль границ) бу табигать могҗизасы (чудо природы) Үзәк Европада иң зур мәгарәләр системын тәшкил итә (образует). Бу гаҗәеп (удивительный) табигый феноменны берничә дистә (несколько десятков) миллион ел барган төрле (разные) геологик процесслар булдырган (образовали).
Иң әһәмиятле мәгарә комплексларының берсе (один из) Барадла-Домица дип атала (называется), ул ике ил (две страны) территориясендә 25 чакрым киңлектә (на площади в 25 километров) урнаша (располагается). Күпсанлы (многочисленный) табигый могҗизалар арасында биредә (здесь) кабатланмас акустикага (неповторимая акустика) ия зур "заллар" бар. Еш кына (зачастую) биредә классик музыка концертлары да оештырыла (организуются), бу – Маҗарстанда туристларның иң яраткан урыннарның берсе (один из наиболее любимых).
2. Этна янартавы (янартау - вулкан)
ЮНЕСКО исемлегендә иң күп объектлары булган ил (страна с наибольшим кол-вом объектов) – Италия. Этна – Европада иң зур актив янартау (самый большой активный вулкан). Сицилия утравының (остров) көнчыгыш ярында (на восточном побережье) урнашкан.
1500 елдан башлап (начиная) безнең көннәргә кадәр (до наших дней) янартау 200ләп тапкыр (около 200 раз) атылып чыккан (извергался). Янартау итәгеннән (подножие) бераз йөреп алсак (если немного пройдемся), хәвефле эзләрне (опасные следы) күреп була (можно увидеть): бу йөзләрчә ел дәвамында (в течение сотен лет) лава агымы (течение) калдырган җәрәхәтләр (оставленные раны).
Этна тавын (тау – гора) карарга (смотреть) иң шәп вакыт (наилучшее время) – нәкъ аның лава ату вакыты (время извержение лавы) диләр (говорят). Туристлар өчен кратердан шактый ерак (достаточно далеко от кратера), имин урыннан (с безопасного места) карау мөмкинлеген (возможность) булдырганнар (создали). Бу күренешне күргәннәр (те, кто видели это явление) аны һич онытмый (никогда его не забывают) дип сөйлиләр (рассказывают).
3. Йосемит милли (национальный) паркы
Ике мең ел (две тысячи лет) үскән (которая росла) секвойя агачын кочакларга теләсәгез (если хотите обнять), Хаф-Доум гранит тавын яулыйсы килсә (если хотите покорить), яки һушны алырдай манзарага карап (смотря на вид, от которого можно потерять сознание) Эль-Капитан аланында (на поляне) пикник ясау теләге булса, сезгә Җир шарының иң матур булган паркларның берсе (один из наиболее красивых парков), АКШтагы Йосемитка барырга кирәк (нужно посетить). Аның кайсы урынын гына сайлама (какое место не выбери) – бөтен җирдә (везде) хозурланудан (от наслаждение) тын кысыла (захватывает дух).
Уйлап кына карагыз (только подумайте): парк 3081 км² җир били (занимает землю) һәм аның 89 проценты кыргый табигать (дикая природа)! Гранит кыялар (гранитные скалы), шарлавыклар (водопады), чиста сулы елгалар (реки с чистой водой), әрәмәлекләр (рощи)... Кеше кулы тимәгән табигатьне (природа, которую не коснулась рука человека) карау өчен (чтобы посмотреть) бирегә туристлар бар дөньядан җыела (собираются со всего мира). ЮНЕСКО паркны үз исемлегенә юкка гына кертмәгән (включил не просто так) – биредә күпсанлы биологик төрләргә (многочисленным биологическим видам) юкка чыгу куркынычы яный (грозит опасность исчезновения).
4. Улинъюань таулары
"Аватар" фильмын хәтерлисезме (помните)? Анда һавада эленеп торган кыялар (скалы, висящие в воздухе) бар иде. Фильм авторлары бернинда яңалык та уйлап тапмаган (не придумали ничего нового) дияргә мөмкин (можно сказать) – бу идеяне алар Кытайдагы Улинъюань тауларыннан "урлаган" ("украли"). Дөрестән дә (действительно), бу кыялар һавада эленеп торган кебек тоела (кажется). Фильмнан соң бу кыяларга игътибар нык арткан (сильно возросло внимание), туристлар күпләп килә башлаган (начали приходить помногу).
Туристлар өчен биш маршрут каралган (предусмотрено 5 маршрутов), канатлы юллар (канатная дорога) маршрутын да сайлап була (можно выбрать). Пейзажлардан тыш (кроме) биредә башка кызыклы нәрсә юк (нет ничего интересного), ләкин гаҗәеп матур пейзаж өчен генә дә килеп була дип сөйлиләр биредә булганнар (те, кто здесь был).
5. Зур киртә рифы (Большой барьерный риф)
Табигать гүзәллекләре (красота природы) җир өстендә генә түгел (не только на земле), су астында да җитәрлек (достаточно и под водой). 1981 елда ЮНЕСКО Халыкара мирас исемлегенә дөньяда иң зур мәрҗәннәр (мәрҗән – коралл) рифын – Зур киртә рифын кертте (включил). Ул Австралия янында урнашкан һәм 2500 чакрымга сузыла (протягивается на 2500 километров). Биредә барлыгы 400ләп төр мәрҗән һәм 1500ләп балык төре (виды рыб) яши (живет). Рифны хәтта галәмнән дә күреп була (можно увидеть из космоса).
Зур киртә рифы бу төбәктә (в этом регионе) туризм үзәге булып тора (является туристическим центром). Ел саен (каждый год) ул 3 млрд доллар китерә (приносит). Суда күпсанлы көймәләр йөри (ходят многочисленные корабли), аерым утрауларда (на отдельных островах) дайвинглар оештырыла, мәрҗәннәр һәдия (сувенир, подарок) итеп сатыла (продается).
***
Ну что ж, давайте проверим, насколько хорошо вы поняли текст? Давайте прочитаем его без пояснений на странице Радио Азатлык (не забывайте, что для вас мы сократили статью).
Также, обратите внимание, что специально для нашего проекта мы озвучили этот текст. Прослушать его можно при помощи плеера в начале статьи.
Не забывайте заглядывать на наш сайт, каждый день вы найдете что-то новое и интересное! Также подписывайтесь на наши соцсети: мы есть в Вконтакте, Telegram-е и Instagram-е.
