11 май на малой сцене Театра Камала в Казани состоялась премьера спектакля "КУ". Автор и режиссер Ильшат Саетов оценил свое произведение как "попытка показать, как история развернулась, и поддала сзади". В рок-спектакле исполняются песни группы GAUGA . Монологи читают поэтесса Йолдыз Миннуллина, хореограф, лауреат премии "Золотая маска" Нурбек Батулла, а также Радик Мусин, Гузель Сабирова, сам Ильшат Саетов. На Радио Азатлык вышла рецензия на этот спектакль. Предлагаем вашему внимаю отрывок из этого материала с подстрочным переводом и аудиосопровождением.
Спектакльне кабул итү өчен (для восприятия) ихласлык (искренность, душевность) кирәк (нужна). Гомумән, "Калеб" ярдәме белән (при помощи) чыккан спектакльләрнең барысы да ихласлык белән аңлауга мохтаҗ (необходимо понимать). Нурбәк Батулла шундый фикердә (такого мнения): "Шәхсән үземә (лично мне) дә бөтен монологлар күңелгә хуш килде (понравились) дип әйтә алмыйм (не могу сказать). Илшат үзе дә тамашачыга (зрителю) ярарга тырышмагандыр (не старался понравиться). Ярарга тырышсаң (если стараться), спектакль булмас, эстрада чыгышына әйләнер иде (превратилось бы). Монда кешене селкетеп алу (встряхнуть), уятырга (разбудить) тырышу максаты куелган. Әйе, текстны укыганда каршылыклар (противоречия) туа, урыс сүзләре кушылу колакны кисә (режет ухо). Шул ук вакытта, икейөзле (двуличный) булмасаң, без бит хәзер шулай сөйләшәбез дип, Илшатның хаклыгын (правоту) таныйсың. Әйтик мин, күп очракта, урысчадан татарчага тәрҗемә итеп (перевожу) сөйләшәм. Җиде яшькә кадәр киресенчә иде (было наоборот). Авыр темаларга сөйләшә башласам, баштагы рус конструкцияләрен тәрҗемә итәргә мәҗбүрмен. Һәм мин аны адым саен (на каждом шагу) күрәм. Матбугатта (в СМИ), телевидениедә, интернетта... Бик сирәк (редко) кеше генә татарча фикерли (думает). Бәлкем бу Батуллалар буынында (в поколении) гына калгандыр да. Аяныч (жаль), әлбәттә! Ләкин үзеңнең авыру (больной) икәнеңне танырга (признать) кирәк. Савыгу өчен (для оздоровления) бу беренче адым (шаг)", ди Нурбәк Батулла.
Спектакль 1977 елда пионерларның киләчәккә (в будущее) хат (письмо) язып, капсулага урнаштыруы белән башлана. Йолдыз шул хатны укый. Ул пафослы, ләкин ихлас. Алар киләчәктә бездә булган кайбер хаталар (ошибки) юк, сезне коммунист роботлар укыта (обучают), дин калдыклары (остатки религии) беткән, "бәхетле илдә (в счастливой стране) сарыклар (овцы) да бәхетле" дип ышана (верит). Хат татарча язылган. Тора-бара исә монологлар рус сүзләре белән чуарлана (переплетаются). Соңгысы русча гына (только) укыла. Бу күренешне Рәмис Нәҗмиев (спектакль режиссерларының берсе) болай аңлата: "Беренчедән, бу – заманча (современный) татар театрын булдыру омтылышы (попытка). Монда бүгенге көн символлары файдаланылды (использованы). Татарларның күбесе әнә шулай ике телне бутап (путают) сөйләшә. Моны проблем итеп тә кабул итеп була, котылгысыз күренеш (неизбежное явление) итеп тә. Үз-үзеңнән көлү (смеяться над собой), үзеңә читтән карау да бар. Без хәзер кемнәр? Режиссер тамашачыга әнә шул сорауны куя. Аныңча киләчәктә урыслар да, татарлар да юк, без бөтенләй башка яшәү яссылыгына (плоскость) күчәргә мөмкинбез (можем)".
Автор Илшат Сәетов, үзенең кешесез дөнья (мир без людей) турында уйлануын да белдерде: "Телләрне бетерү, сәясәтне (политику) сугышка таба (в сторону войны) бору моңа бөтен җирлекне (площадку) тудыра. Чыннан да, алай да булырга мөмкин бит. Татарча җөмләләргә (к предложениям) урысча сүзләр күбрәк катнашкан саен, вакыйгаларда (в событиях) абсурдлык арта (увеличивается).
Моңа "Кисеп ташланган миң монологын" ("Монолог отрезанной родинки) да (хәер, миңне кемдер тел, кемдер милләт дип кабул итте), "Изге тоз" ("Святая соль) бәянен (сказ) дә мисал итеп китереп була. Аны хәтта "Әлиф"нең дәвамы (продолжение) итеп тә күрергә теләүчеләр булды. Моңа каршы Нурбәк Батулла болай диде: "КУ"ны "Әлиф"нең дәвамы дип әйтү бик үк дөрес булмас (будет не очень верным). Монда күбрәк социаль-сәяси (социально-политические) проблемнар. "Әлиф"тә рухи (духовные) проблемнар күтәрелә. Ләкин алар бер-берсен тулыландыра (дополняют друг друга).
Соңгы монологтан без 2019 елда җирдә атом сугышы булганын беләбез. Робот җирдә капсула таба. Ул "тузем (толерантный) татар теле"нә русча сүзләр кушып язылган, әмма робот татарчаны укый алмый (не умеет читать). Капсулага җыр кассетасы (кассета с песнями) да беркетелгән. Спектакль шул җыр белән тәмамлана (заканчивается)".
"КУ" – "Калеб" иҗат берлегенең (творческое объединение) биш еллыгына тәгаенләп (приуроченный) чыгарылган спектакльләрнең берсе. Ул бер сәгать чамасы (примерно) бара, актерлар монологларны кәгазьдән (с листа) укый.
***
Попробуйте прочитать текст без пояснений на странице Радио Азатлык.
Также, обратите внимание, что специально для нашего проекта мы озвучили этот текст. Прослушать его можно при помощи плеера в начале статьи.
Не забывайте заглядывать на наш сайт, каждый день вы найдете что-то новое и интересное! Также подписывайтесь на наши соцсети: мы есть в Вконтакте, Telegram-е и Instagram-е.
