Узнаем последние новости и изучаем татарский вместе с Радио Азатлык. В Казани первая женская оперная лаборатория "Умай" объявила прием заявок от женщин композиторов, художников и авторов либретто. Предлагаем подстрочный перевод (тәрҗемә) и словарик (сүзлек).
"Умай" дип аталган лабораториядә катнашу өчен (для участия) хатын-кыз композиторлар, рәссамнар (художники) һәм либретто авторларыннан гаризалар (заявки) кабул ителә. Ирләр (мужчины) катнаша алмый (не могут – зд. участвовать).
Кәрим Тинчурин исемендәге драма һәм комедия театры каршында Казан дәүләт консерваториясе белән берлектә (совместно) оештырылган опера лабораториясе эшли башлый. Беренче лаборатория төрки халыкларның борынгы хатын-кыз алиһәсе (древняя тюркская богиня) хөрмәтенә (в честь) "Умай" дип аталачак.
Лаборатория эшенең нәтиҗәсе буларак (в результате работы) татар телендә өч кыска (бер актлы) опера иҗат ителер (создать) дип көтелә. Лабораториядә татар хатын-кызы һәм мәгариф (образование), хатын-кызның үз-үзен оештыруы (самоорганизация), хатын-кыз һәм татар язуы (татарская письменность) реформалары, тарихи травмаларны (исторические травмы) җиңү ысулы (способ) буларак утопияне конструкцияләү темалары күтәреләчәк.
ир(ләр)- мужчины
рәссам - художник
гариза - заявление, заявка
хөрмәт - уважение, честь
алиһә - богиня, божество
нәтиҗә - итог, результат
иҗат - творчество
ысул - способ
Тинчурин театрының әдәби бүлеге (литературный отдел) җитәкчесе, лабораториянең кураторы Энҗе Дусаева Азатлыкка сөйләгәнчә, бу остаханә (лаборатория) "Зөләйха күзләрен ача" сериалына җавап булып тора.
"Бер ел элек мин "Татар хатын-кызы дөньясы" (Мир татарских женщин) дип аталган проект башладым. Бу безнең "Зөләйха күзләрен ача" сериалына җавабыбыз иде. Мин бу проект аша Казан шәһәренә хатын-кыз исемнәрен кайтарырга (вернуть) теләдем. Татар мәдәниятендә хатын-кызның роле бик зур, шул ук вакытта без бу турыда белмибез диярлек (почти не знаем). Ә бит татарларда мәдәни кодлар ана аша тапшырыла (передаются через мать) – бездә "ана сөте белән" (с молоком матери), "ана теле" (язык матери) дип әйтәләр. Һәм без лаборатория өчен тема сайлаганда (при выборе), башка берничә тема арасыннан (среди), хатын-кыз темасын алдык, Туфан (Туфан Имаметдинов - Тинчурин театры режиссеры) да моны хуплады (одобрил)", ди ул.
Бу темаларны хатын-кызлар үзләре ачып бирергә тиеш (должны раскрыть), дип саный оештыручылар (организаторы). Шуңа да лабораториядә хатын-кызлар гына катнаша ала. "Без гендер тигезлеген (равенство) яклыйбыз, һәм хатын-кызга үзен күрсәтергә (показать себя), әйтергә теләгәнен әйтергә (сказать, что хочет сказать) мөмкинлек (возможность) бирергә телибез. Хәзерге вакытта бит хатын-кыз турында күбрәк (больше) ирләр сөйли – аның ни турында уйлаганын, ниләр хис иткәнен (что [она] чувствует). Ягъни, хатын-кыз дөньясының серләрен (тайны) ирләр ачып күрсәтергә омтыла (пытаются). Иң танылган психологлар да ирләр, мәсәлән (например). Ә без хатын-кызның ниләр хис иткәнен хатын-кызның үзе аша күрсәтергә телибез, ул үз хисләре турында үзе сөйләсен", ди Энҗе Дусаева.
Премьералар Тинчурин театры сәхнәсендә (на сцене) апрельнең икенче яртысында (во второй половине) күрсәтелер дип планлаштырыла.
диярлек - почти (күрмәде диярлек - можно сказать, что не видела)
ачып бирергә - открыть, раскрыть
хупларга - одобрить
тигезлек - равенство
сәхнә - сцена
мәсәлән - например
мөмкинлек - возможность
Материал в оригинале читайте на сайте Радио Азатлык.
В рубрике "Читаем на татарском" есть произведения татарской и мировой литературы. Все тексты адаптированы для изучающих язык, к ним прилагаются аудио, перевод ключевых фраз и тест.
Не забывайте заглядывать на наш сайт, каждый день вы найдете что-то новое и интересное! Также подписывайтесь на наши соцсети: мы есть в Вконтакте, Telegram-е, Facebook-е и Instagram-е.
