2005 yılda Omskida xalıqnı şaq qatırırlıq zur waqiğalar buldı dip äytep bulmıy. Şulay da yıl äylänäsendä tatar oyışmaları başqarğan eşlär şaqtıy buldı. Häm äytergä kiräk, näticäleräk eşlär mädäniät ölkäsendä başqarıldı. Omskinıñ “Umırzaya” fol'klor ansamble, Tara şähäreneñ “Nur”, Kolosovka rayon üzägeneñ “Mäxäbbät”, Ust'-İşem, Bol'şereç'ye rayonnarınıñ “Çişmä”, “Naza” ansambl'läre ölkäneñ küp kenä awıl-rayonnarında bulıp, xalıqqa tatar cırların-moñnarın işetterdelär. Şunsı da ähämiätle, tatar üzeşçän kollektivları ölkäneñ iñ yıraq awıllarına da buldılar. “Umırzaya” ansamble häwäskärläre ölkä üzägennän 500 çaqrım yıraqlıqta bulğan Tevriz rayonınıñ Qozğın, 300 çaqrım yıraqlıqtağı Muromsevo rayonınıñ İnsäss kebek, 20 yıldan artıq tatar konsertları bulmağan awıllarında da barıp cittelär.
Üzeşçän kollektivlar äğzaları üzläreneñ 2005 yılda başqarğan eşläreneñ iñ ähämiätlese dip awıllarda yäşäwçe tatar xalqına mädäni xezmät kürsätüne sanıylar.
“Umırzaya” ansamble citäkçese Ğafiä Aleeva, balalarıbız tatar bulıp üssennär dip yöribez,-di.
Awıl-rayonnarda eşläwçe tatar kollektivları isä ölkä üzägendä ütkärelgän ğomumi çaralarda qatnaşunı ayıruça möhim dip sanıylar. Ust'-İşem rayon mädäniät yortı qarşında eşläwçe “Çişmä” ansamble cırçısı Gölsafiğa Matveeva, bezne 600 çaqrım yıraqlıqtan çaqırıp alalar,- di. Gölsafiğa xanım ağımdağı yılda kollektivlarınıñ yañaruın, yäşlärneñ yöri başlawın bilgeli.
Ust'-İşemdä iyün ayında ütkärelgän ölkä sabantuyın tatarlar öçen oyıştırılğan çaralarnıñ iñ zurı dip äytsäk tä yalğış bulmas. Anda ölkädä eşläp kilüçe tatar kollektivlarınıñ küpçelege qatnaştı, kürşe töbäklärdän dä qunaqlar buldı. Rayonnıñ üzeşçän sänğät kollektivları şuşı sabantuyda, “Berläşü” festivalendä häm tatar cırı bäygesendä qatnaşuların icadi üseşlärendä tağın ber basqıçqa kütärelü dip fikerlilär.
Tara rayonında da mädäniät ölkäsendä berniqädär alğa kiteş buldı. Rayon üzägendä çağıştırmaça küptän tügel oyışqan “Nur” ansamble yıl äylänäsendä uñışlı eşläp kilde. Tara şähäreneñ balalar häm yäşüsmerlär üzäge qarşında “Yaqtaş” dip isemlängän balalar studiäse açıldı. Anda tatar tele, cır häm qullanma sänğät tügäräkläre eşli başladı. Studiäneñ citäkçese uqıtuçı Älfirä Deket, balalar bezneñ kiläçägebez, alar tatar mädäniäten belep üsärgä tieşlär,- di.
Ä menä şuşı tatar balalarına Omski ölkäsendä tel uqıtu küläme kimi bara. Ölkä üzägendä qayçandır berniçä mäktäptä alıp barılğan fakul'tativ däreslär bügenge köndä ber genä mäktäptä qaldı. Awıl – rayonnarda etnomädäni komponentlı mäktäplär sanı kimäde, ämma qayberlärendä tatar tele däresläre uqıtu programmasınnan çığarılıp, fakul'tativ bulıp qaldı. Monnan 3 yıl elek tatar tele törkeme buldırılğan pedagogiä kolliätendä 2005 yılda yañadan qabul itü bulmadı.
Yıl axırına qädär bulğan yuğaltular, uñışsızlıqlar mäğärif ölkäsendä genä tügel, ölkä milli-mädäni möxtäriätendä dä buldı. Uzıp barğan yılda möxtäriät üzen yanartaw östendä utırğanday xis itte. Utqa, suğa, arendağa bulğan burıçları arqasında anı teläsä qaysı waqıtta utırğan binalarınnan quıp çığaruları mömkin ide. Bu problema bügenge köndä dä xäl itelmägän. Möxtäriät räise urınbasarı Xälil Sadıykov, Tatarstannan yärdäm kötkän idek, bulmadı, di.
Östäp şunı da äytergä kiräk, 2005 yılda Omski tatarları öçen istälekle waqiğalar bulmadı tügel. “Umırzaya” ansamble citäkçese Ğafiä Aleeva, berençe urında Qazannıñ meñyıllığı, bez ata-babalarıbız cirenä bardıq, qayttıq,barmadıq, qayttıq. Qazannıñ meñyellığı tatarlar öçen genä tügel dönya külämendä sizelgän bäyräm buldı, - dip üz fikeren belderde.
Rozaliä Sayganova, Omski
