2 yıl elek Peterburgta 9 yäşlek tacik qızı Xörşidä Soltanovağa ber törkem yäşüsmerlär höcüm itkän ide.Alğan tän cäräxätlärennän qızçıq yaqtı dönyadan kitep bardı. Ul waqıtta Peterburg gubernatorı Valentina Matvienko balanı üterüçelärne cir astınnan tabıp bulsa da, ”pokazatel''nıy sud” oyıştırırğa ämer birgän ide.
Cinayätçelär tabıldı, cinayät eşe quzğatıldı häm ike yıl däwamında barğan eş axırına kilep citte dip äytergä bula. Älegä soñğı noqta quyılmasa da.
22 martta mäxkämä utırışında qatnaşqan 12 prisyajnıynıñ tuğızı Kazakov familiälı töp ğayıplänüçegä qarata “ğayıpsez” digän verdikt çığarğan. Dälillär citmäw säbäple- Xörşidäne yaralağan pıçaqnı taba almağannar. Cinayättä qatnaşqan cidäwneñ tağın bersen aqlağannar , ä altı yäşüsmer xuliganlıyqta ğayıplänä.Comğa könne,yäki kiläse atna başında mäxkämä qararı da iğlan itelergä tieş.Yuristlar, eş monıñ belän genä betmäs, kassatsiä şikayäte dä bulır dip farız itälär.
Milli küralmawçılıq nigezendä qılınğan bu cinyat''kä şundıy bäya bireläçägenä Peterburg cämäğätçelege äzer ide dip äytergä bula. “Xuliganlıq digän formulirovka prokuratura öçen bik uñaylı versiä, çönki yäşüsmerlär belän idarä itüçelärne tabu häm cäza birü küpkä qatlawlıraq”,- dielä “Moy rayon” gäziteneñ 17 martta çıqqan unınçı sanındağı “Druz''ya Timura jdut suda” digän publikatsiädä. Bu mäqälädä süz ütkän yılnıñ 13 noyäberendä keşesez cirdä tügel. Ä şähär urtasında häläk bulğan student-antifaşist Timur Kaçarava turında bara. Timurğa häm anıñ dusı Maksim Zgibayğa höcüm itüçe biş keşeneñ fatirında faşistlar simvolikası tabılsa da, şähär prokurorı Sergey Zaysev. cinayät açıldı disä dä, cinayätçelärne tağın xuliganlıyqta ğına ğayıplilär. Ä Timurnıñ dusları häm änise İrina Kaçarava alarnı faşistlıqta ğayıpläwlären telilär. Tik, gäzit yazğança, “malo kto verit , çto ubiysam predyavyat obvinenie v razjiganii natsional''noy rozni”..Peterburg studentlarınıñ Timurnıñ ülemennän soñ Rusiä prezidentına birgän petitsiäseneñ dä yärdäme elegä kürenmi.
“Мой район” gäziteneñ tuğızınçı sanındağı “Poçemu strana zarazilas'' ksenofobiey” digän baş astındağı tuplanmada da ksenofobiä häm anıñ säbäpläre turında süz kütärelä. Mäskäw Xel''sinki gruppası koordinatorı İrina Sergeeva soñğı waqıtta Rusiädä kiñ taralıp kilüçe ksenofobiäneñ säbäben xökümät tarafınnan uzdırılğan reformalardan qanäğätsezlekneñ milli azçılıqqa küçüendä kürä.. Misal öçen , xalıqnıñ monetizatsiädan rizasızlığı ber- bersenä yärdäm itep, ruslardan bayıraq yäşäwçe Kavkaz xalıqlarına näfrät artuda çağılış taptı dip sanıy İrina Sergeeva..UK nıñ 282 nçe maddäsen bik siräk qullanu, anı könküreş xuliganlığı digän formulirovkağa alıştıru da xalıqlarnıñ ber- bersenä qarata agressiäse artuğa kiterä. Ksenofobiäneñ, millätara küralmawçılıqnıñ närsä ikänen açıq qına kem dä äytä almıy , alarnıñ konkret formulirovkası yuq , monı açıqlar öçen ekspertlar da citmi..
“Rasizmsız Rusiä” xäräkäte äğzası Tat''yana Dorutina ksenofobiäneñ şaqtıy tiz taralu säbäben xakimiätneñ bitaraflığında kürä. Keşe xoquqların yaqlawçı, millätara problemalar buyınça ekspert Nikolay Girenkonıñ häläk buluına ber yıl tulu uñayınnan uzdırılğan mitingta Smol''nıydan da, Qanunnar cıyılışınnan da berkem dä bulmağan. Naçal''niklarğa qarap orientir totarğa öyrängän Rusiä xalqın xakimiätneñ pozitsisen belmäw aptıraşta qaldıra, keşe özderep kenä faşizmğa yuq dip äytä almıy .
Peterburgqa 1982 yılda kilgän “Peterburg Afriqa berlege”
idaräse räise Aliu Tunkara “Yesli ran''şe prosto bili, to teper ubiwayut ” dip isemlängän mäqäläsendä “Rusiädä yäşäw könnän kön qurqınıçraq bula bara”, -di.”Cämäğätçelekneñ bitaraflığın, däşmäwen cinayätçelekne yaqlaw dip qabul itärgä bula. Minem yaqtaşlarım xäzer Rusiägä kilergä telämilär, qurqalar, çönki monda alarnıñ xäwefsezlege, ğomere öçen berkem dä cawap birmi”, - digän näticä çığara Aliu Tunkara.
Gölzadä Kamalova, Sankt- Peterburg
