Här yıl azağında, dekaber betkändä, yanwar ayı başlanğanda böten Rusiäda balalar çırşı bäyrämnärenä aşığa. Älbättä, bu küñelle bäyrämnärgä törle millät balaları kilä; monda tatar qızları da, tatar malayları da küñel aça. Alar bu çırşı bäyrämnärendä urısça söyläp, urısça cırlap, urısça küñel aça. Çırşı bäyrämen urısça ütkärü urıslar belän aralaşıp yäşägän şähärlärdä genä tügel, çista tatar awıllarında da bula torğan küreneş. Mäsälän, Mordoviänıñ tatar awılları mäktäplärendä dä çırşı bäyrämen urıs telendä ütkärälär, qızğanıçqa qarşı. Şulay itep, çırşı bäyrämnären ütkärü tatar balaların urıslaştıruda tağı ber adım bulıp çığa, urıs tele, urıs mädäniätınıñ tatarlarğa yoğıntısın tağın da köçäytä. Älbättä, bu küñelle bäyrämne tatarça da ütkärergä bula. Bu oçraqta añardan gel fayda ğına bulır ide. Bıyıl Penza şähärendä tatar balaları öçen şundıy tatarlaştırılğan çırşı bäyräme ütkärelde. 26 dekaberdä Penza şähäre tatarlarınıñ yakşämbe mäktäbe binasında utızdan artıq bala häm alarnıñ äti-äniläre cıyıldı. Monda kübese tatar balası bulsa da, qatnaş ğailälärdän dä balalar şaqtıy ide. Bäyrämne oyıştıruda yakşämbe mäktäbenä yörüçe uquçılarnıñ äti-äniläre qatnaştı, alarğa aktiv yärdäm itüçelär arasında Penza ölkäseneñ “Yaqtaşlar” cämğıäteneñ xäzerge räise Rawil Salyukov häm “Yaqtaşlar”nıñ elekke räise, xäzer pensioner, Näzıyf abıy Gil'deev ta bulğan. Älbättä, töp oyıştıru eşlären yakşämbe mäktäbe uqıtuçısı Äsiä Akjigitova alıp barğan. Bäyrämne ütkärü turında Näzıyf abıy Gil'deev belän söyläştek.
– Näzıyf abıy, küptän tügel, 26 dekaberda yakşämbe mäktäbendä Yaña yıl qarşılaw digän şundıy ber bäyräm ütkärgänsez balalar öçen. Şunıñ turında berniçä süz.
– Här yıl ul bezneñ bäyram bula. Yıldan yıl yaqşıra bara. Kilä waqıt, aqça ezlärgä turı kilä. İñ zur problem bäyramnı ütkäregä – anı cıyıştıru tügel, – balalar kilälär, äniläre-ätiläre küpçelege kilälär; bäyramğa kiräk aqça. Min biznesmen tügel, bar biznesmennar, küpçelege ışandıralar, ä eşkä qalğanda aqça yuq. Vot bu soñğı bäyramnı, deputat Zakonodatel'nıy sobraniäda bar, Agişev Röstäm Ayupoviç, anarğa möräcäğät ittem. Ul ışandırdı: “Min biremen”, diep. Birde meñ yarım sum aqça. Bez inde şul waqıtta uyladıq şto: “Лиха беда начало, все остальное будет” diep inde. Çınlap ta, aqça tabılğan, bäyräm çığımnarın qaplawğa Penza ölkäseneñ Zakonnar çığaru cıyılışınıñ berdänber tatar deputatı Röstäm Ağişewnıñ ber meñ biş yöz sumına quşılıp Penza şähäreneñ “Qağaw” säwdä yortı direktorı Bäkär Akjigitov tağı un meñ sum aqça birgän.
– Şılay itep, bezneñ aqçabız bäyramnıqqa buldı, waqıtıbız bulmasa da, tiz arada, ätiläre-äniläre bulıştılar balalarnıqı. Alar belän büläklär xäzerlädek, çırşı satıp aldıq. Det Maruz, Snegurıyçqa, betenese buldı. Bäyräm bik yaqşı ütte: yegerme altısında säğät ikedä cıyıldıq, altığa qadär yırlaw, biyu, büläklär, kampaktnıy büläklär, şundıy ştatnıy büläklär ide i prizovoy büläklär ide. Balalar soradılar: “Ä tağın qaçan bulır?” Bez ättek alarğa: “Tağın bulır, raditel'läregezgä, tuğannarığızğa ätegez, bulışsınnar, ştubı bu bäyrämnär çasta ğına bulsın”.
Bu Penza ölkäseneñ “Yaqtaşlar” cämğıäteneñ elekke räise Näzıyf abıy Gil'deev ide. Näzıyf abıy tağı şunı äytte, oyıştıru komitetı, büläklärdän başqa, Penza şähäreneñ tatar kafesınnan 100 pärämäç peşertkän. Pärämäçläre bik tämle bulğan, balalar da, alarnıñ ata-anaları da bik yaratıp aşağan ikän.
Azatlıq radiosı öçen Penza şähärennän İrek Bikkinin
– Näzıyf abıy, küptän tügel, 26 dekaberda yakşämbe mäktäbendä Yaña yıl qarşılaw digän şundıy ber bäyräm ütkärgänsez balalar öçen. Şunıñ turında berniçä süz.
– Här yıl ul bezneñ bäyram bula. Yıldan yıl yaqşıra bara. Kilä waqıt, aqça ezlärgä turı kilä. İñ zur problem bäyramnı ütkäregä – anı cıyıştıru tügel, – balalar kilälär, äniläre-ätiläre küpçelege kilälär; bäyramğa kiräk aqça. Min biznesmen tügel, bar biznesmennar, küpçelege ışandıralar, ä eşkä qalğanda aqça yuq. Vot bu soñğı bäyramnı, deputat Zakonodatel'nıy sobraniäda bar, Agişev Röstäm Ayupoviç, anarğa möräcäğät ittem. Ul ışandırdı: “Min biremen”, diep. Birde meñ yarım sum aqça. Bez inde şul waqıtta uyladıq şto: “Лиха беда начало, все остальное будет” diep inde. Çınlap ta, aqça tabılğan, bäyräm çığımnarın qaplawğa Penza ölkäseneñ Zakonnar çığaru cıyılışınıñ berdänber tatar deputatı Röstäm Ağişewnıñ ber meñ biş yöz sumına quşılıp Penza şähäreneñ “Qağaw” säwdä yortı direktorı Bäkär Akjigitov tağı un meñ sum aqça birgän.
– Şılay itep, bezneñ aqçabız bäyramnıqqa buldı, waqıtıbız bulmasa da, tiz arada, ätiläre-äniläre bulıştılar balalarnıqı. Alar belän büläklär xäzerlädek, çırşı satıp aldıq. Det Maruz, Snegurıyçqa, betenese buldı. Bäyräm bik yaqşı ütte: yegerme altısında säğät ikedä cıyıldıq, altığa qadär yırlaw, biyu, büläklär, kampaktnıy büläklär, şundıy ştatnıy büläklär ide i prizovoy büläklär ide. Balalar soradılar: “Ä tağın qaçan bulır?” Bez ättek alarğa: “Tağın bulır, raditel'läregezgä, tuğannarığızğa ätegez, bulışsınnar, ştubı bu bäyrämnär çasta ğına bulsın”.
Bu Penza ölkäseneñ “Yaqtaşlar” cämğıäteneñ elekke räise Näzıyf abıy Gil'deev ide. Näzıyf abıy tağı şunı äytte, oyıştıru komitetı, büläklärdän başqa, Penza şähäreneñ tatar kafesınnan 100 pärämäç peşertkän. Pärämäçläre bik tämle bulğan, balalar da, alarnıñ ata-anaları da bik yaratıp aşağan ikän.
Azatlıq radiosı öçen Penza şähärennän İrek Bikkinin
