Azatlıq radiosınıñ Mäskäwdäge başfatirında rus redaksiäseneñ turı efirında bügen süz Başqortstannıñ Blagoveçenski qalasındağı soñğı waqiğälär turında bardı. Söyläşügä äle genä Başqortstannan qaytqan "Keşe xoquqları öçen" böten Rusiä ictimaği xäräkäte citäkçese Lev Ponomarev häm xoquq bozu oçraqların üze tikşerep Novaya Gazetada bastırğan jurnalist Marat Xayrullin çaqırılğan ide. Söyläşüdä şulay uq Ufadan telefon aşa – respublika eçke eşlär ministrlığınıñ matbuğat xezmäte başlığı Ruslan Şäräfetdinov qatnaştı.
Xoquq yaqlawçılar Blagoveçenski şähärendä uzğan yılnıñ dikaber ayında bulğan waqiğalärne Çeçnyağa tiñläşterde. Milisiä xezmätkärläreneñ "tärbiäläw" çaralarında 500dän alıp meñgä qadär keşe cärähätlär alğan, köçlängän häm qıynalğan. Tärtip saqlawçılar monı kire qağa.
Bu atnada Mäskäw-Helsinki törkeme başlığı Lyudmila Alekseyeva häm "keşe xoquqları öçen" ictimaği xäräkäte citäkçese Lev Ponomarov, Blagoveçenski häm Ufada bulıp – eçke eşlär ministrı Rafael Divaev, räsmi wäkillär häm xalıq belän oçraştı. Alar äle üz tikşerülären däwam itäçäk, näticä yasarğa irtä. Ämma xoquq yaqlawçılar inde ber fikerdä kileşkän – waqiğa qotoçqıç. (audio Lev Ponomarev): "Xoquq yaqlawçı İldar İsangulov qullanğan süz "çistartu" süze – çınbarlıqqa turı kilä. Rusiä xalqına inde tanış bulğan "çistartular" berençe tapqır Çeçnyada tügel,ä Rusiä şähärendä buldı. Çeçnyadan ber genä ayırma bar – monda ber keşe dä üterelmägän häm yuğalmağan."
Novaya gazeta jurnalistı Marat Xayrullin – qızlarnı köçläw oçraqları turında söyläde: "Min ber qıznıñ söylägännären yazdırıp ta aldım, bez ul mäğlümatlärne gazetta da bastırdıq. Häm bu – ber genä oçraq bulmağan. Şaxitlär bik küp."
Azatlıq radiosınıñ Mäskäwdäge studiäse belän telefon aşa elemtädä bulğan Başqortstan eçke eşlär ministrlığınıñ matbuğat xezmäte başlığı Ruslan Şäräfetdinov, köçläwlärne kire qaqtı. Ruslan Şäräfetdinov süzlärenä qarağanda, cinäyät eşe açılğan, milisiä xezmätkärläre wäkälätläre qısalarınnnan çığıp eş itüläre öçen cawap totaçaq. 3 keşe – Blagoveçenski qalasında tärtip saqlaw xezmäte başlığı, çaralarnı uzdırğa OMON maxsus xezmäte törkeme başlığı häm şähär eçke eşlär bülege citäkçeläreneñ berse - tübänräk wazifalarğa töşerelgän, küplär törle däräcädäge cäzalar alğan, ämma prokuratura – çaralar ütkärüneñ xoquqi yağın şik astına quymıy. Çaralarda qatnaşqan ayırım tärtip saqlawçılarınıñ eşçänlege genä tikşerelä. Bu xäbärlärneñ mäğlümat çaralarına çığıp xalıqa citkerelüe – tikşerü eşenä qomaçawlıy, dide Ruslan Şäräfetdinov.
Başqortstan milisiäseneñ başbaştaqlığı inde berniçä yıl elek, prezident saylawları aldınnan uq mäğlümat çaraları iğtibarına mende. Ruslan Şäräfetdinov süzlärenä qarağanda, şunıñ qadär kontrol astında bulıp ta "yaramağan" eşlär başqaru – başqa sıymaslıq xäl bulır ide. "Häm menä xäzer şuşı wazğiätne oppozisiä häm xoquq yaqlawçılar üzlärenä faydağa bormaqçı....."
Xoquq yaqlawçılar, Blagoveçenski şähäreneñ bäläse – prezident saylawlarında Sergei Veremeyenkonı yaqlawları, dip sanıy. Bu xaqta söyläşüdä Mäskäw-Helsinki törkeme citäkçese Lyudmila Alekseyeva da belderde, Novaya gazeta xäbärçese Marat Xayrullin da üz fikerläre belän urtaqlaştı. Marat Xayrillin Başqortstan prezidentı Mortaza Räximovnı "gubernator" dip atıy häm respublika möstaqillegen tanımıy.
Söyläşü barışında yış qına ike yaqtan da – yalğan söyläwdä ğayepläwlär işetergä turı kilde. Xoquq yaqlawçılar, Başqortstanda milisiäneñ terrorğa qarşı çaralar ütkärü sıltawı belän – elegräk tä ğadi xalıqnı qıynawları, ber säbäpsez yabıp totuların iskä aldı. Salawat şähäre misal itep kiterelde. Ämma çaralar zur bulmağanlıqtan alar turında xäbärlär çıqmadı. Xoquq yaqlawçı Lev Ponomarev, Blagoveçenskidağı waqiğalärgä döres xoquqi bäyä birelmäsä häm ğayeple bulğannar cäzağa tartılmasa – Çeçnya, Blagoveçenski belän başlanğan isemlek Rusiädä däwam itep itäçäk, dip sanıy.
Blagoveçenski milisiäse häm OMONınnan ziyan kürüçelär şähär prokuraturasına möräcäğät itkän bulğan, alarnıñ ğarizaları qabul itelmägän. Xalıq belän oçraşıp qaytqan jurnalistlar häm xoquq yaqlawçılarnıñ keşelärneñ qurqıtılğan buluın, yanawlar aluların ireşterde. Başqortstan eçke eşlär ministrlığı – çittän kilep Blagoveçenskidağı xällärgä döres bäyä birep bulmıy, dip sanıy.
Tulıraq mäğlümat Azatlıqnıñ şimbä tapşıruında.
