Tubıl rayonında tatar mädäniätı könnäre uzdı

Tubıl rayonınıñ mädäniät xezmätkärläre, tatar tele uqıtuçıları Degtyärewä awılınıñ tübäsez mädäniät sarayına cıyıldı. Ä eçenä kilep kersäñ, bu binağa şähärdäge küplägän mädäniät yortlarınıñ borınına çirterlek itep yaxşı tözätü eşläre bulğanı kürenä. 9 nçı fivral könne Degtyärewä awılınıñ mädäniät sarayında Tubıl rayonında tatar mädäniätı könnäre başlandı. Degtyärewä belän yänäşä genä Tubıltora tatar awılı bar. Alar ikesen ber-bersenä quşılıp kilä dip tä äytergä bula. Mädäniät könnären açu tantanasında Tubıltora klubı mödire Säyrä Xälilowa häm Tänzilä Zinnurowa: “Bu çara bezdä bulırğa tieş ide dä, ämma mädäniät yortıbıznıñ tübäse işelep töşärgä tora şul”,- didelär. -Şundıy xäl- bezneñ Tubıltora klubı cimerelergä tora. Anıñ öçen bezneñ türäbez monda urıs awılında künde. Zal yaqnıqı tübäse töşep bara. Aqtarılıp töşep barğan şikelle tora. -Awılda yäşlär klubqa yörime soñ? -Yörilär. Diskoteqağa yörilär. Meropriätiälär ütkäräbez. -Bezneñ yäşlär, qızlar disqotekağa 20 aşulap, 30 aşulap yörilär. Bäyrämnärdä tağı da känräk cıyılışalar. Bezneñ elek disqotekalar buşqa ide. Xäzer menä 10 täñkä qılıp kittek. Üz aqçabızğa alğançı, disqoteka aqçasına alıp, nimä kiräk şuña totarbız. -Ällä üzegezneñ xezmät xaqın da totasızmı? -Üzebezneñ aqça da kerep kitä. Menä qunaqlar kilsä, peşerenep cibäräbez. Üz aqçabız da kerep kitä. Meropriätie ütkärsäk tä. Liş bı bezgä ütkärgäle dip. Rayonnıy meropriätiälärgä çığıp kitäbez bezgä mäktäp autobus birä. Bez aña 350 täñkä üz aqçabızdan xudruq belän tülibez. Otdel qülturağa möräcägät itsäñ, aña aqça birelmäyte didelär. Degtyärewä awılındağı mädäniät sarayın tözätü öçen rayon xakimiäte 3 yarım million aqça totqan. Tubıl rayon xakimiäte başlığı Aleksandr Reşetniqov süzlärençä, sosial yünäleş öçen byüdjettan birelä torğan aqça yıldan –yıl arta. Bıyıl mädäniät öçen sotsiäl yünäleşneñ 27% totarğa uylıylar. Ämma xäzerge köndä ixtibar kübräk xalıq küp yäşägän üzäklärdäge mädäniät yortlarına bulaçaq. -Сегодня это ведется в районе 4 ый год. Концентрируется на крупных домах культуры, где можно создать все условия в первую очередь. Условия с отоплением, с освещением... Сконцентрировать на этих центральных клубах. Şulay itep, zur urıs awılları yanına urnaşqan tatar awıllarındağı mädäniät uçaqları bötenläy betäçäk meni? Tatar mädäniätı könnären açqanda Tubıltora awılı keşese Wenerä apa belän söyläşep aldıq. Ul: “Xalıq üzenekenä öyränep qalğan. Traqtor belän söyrätep kitersälär dä, monda kilep yörmäs şul”,- di. Tubıltora awılı da kergän Degtyärewä xaqimiäte başlığı Säyet Abdullin: “Mondağı tübäne yapqaç ta, Tubıltoradağı mädäniät yortın tözätü artınnan yöri başlıym. Soramağan balağa imezlek birmilär. Milli tatar awılı bit ul. Anıñ üz mädäniät uçağı bulırğa tieş”,- di. Tobol rayonındağı barlıq xalıqnıñ yaqınça öçtän bere tatar awıllarında yäşi. 3 meñnän artıq keşe sazlıqlar arasındağı awıllarda kön kürä. Alar arasında betep bara torğannarı da bar. Menä şundıy 7-8 äbi, 3-4 babay yäşi torğannarına maşinağa utırıp küçmä klublar kilep kitä ikän. Nurxäyät Şağbanowa süzlärençä, ul awıllarda yäşäwçelär belän tuğanlaşıp qalğannar. -Tatar awıllarında uynıybız, cırlıybız. Bezneñ otdel peredwijnıx klubnıx uçrejdeniy. 6-7 awıl bar bezneñ rayon buyınça. Tatar xalıq qalmıy bezneñ ütkärgän meropriätiälärdän. Sabantuylar bulsın, awıl uramnarı bulsın, awıl bäyrämnäre bulsın... -Awıllarğa şulay çığıp-çığıp kitäsezme? -Eye! Atnasına 4 rät barabız. Otdel şundıy. Äyberlär alabız menä. Çäylär, maylar, peçenyälar awıllarğa alıp barabız. Ul awıllarda yäşilär 5-6, 10-20 keşe. Pensionerlar gel. Satıp alalar. -Söyenälärme sez kilgäç? -Oy masayalar! Qarşı alalar. Çäylär eçerälär. Pirojkilar peşerälär, pilmännär. Böten tatar aşlarınnan awız itep qaytıp kitäbez. Bäyräm yasap qaytıp kitäbez. Üzebezgä dä alarğa da. Tobol rayonında tatar mädäniätı könnäre 17 nçe fivralgä qädär däwam itäçäk. Böten tatar awıllarında da törle çaralar, qayda “Bäxetle ğäilälär” kiçäse, qayda “Bişek cırları” konsertı, qayda Cälil şiğerlären söyläwçelär arasında bäyge uzaçaq. Törle temalarğa kitap kürgäzmäläre, qul eşläre kürgäzmäläre oyıştırılaçaq. Bu könnärne açu tantanasına kilgännär Bäyek awılınnan kilgän Roza xanımnıñ räsem kürgäzmäse belän tanıştılar. Yabalaq awılında yäşäwçe Sayra Şäfiğullinanıñ söyäktän qırıp yasalğan sänğäti eşlänmälären qaradılar. Sayra xanım başta kolxozda zootexnik bulıp eşlägän. 5 yıl elek kolxoz betkäç, öyendä söyäk qıru eşenä kereşep kitkän. Serlärenä bu eşneñ ostası Zifanur öyrätkän. “İrem öy xucası, min eşlänmälärne satıp ğäiläne tuydıruçı”,- dip yarım şayarıp äytä Sayra apa. -Söyäk närsägä oşasa şunı yasıysıñ. -“Urmanda” digänen matur yasağansız. -Anı bügen tönlä beterdem säğät berdä. Tatar mädäniätı könnären açqan waqıtta, tügäräk östäl söyläşüe dä ütte. Mädäniät, mäğärif aldında torğan problemnar da kütärelde. Bu çaranı oyıştırunıñ äydäwçese, Tobol rayon üzäk kitapxanä xezmätkäre Gölsinä Taşkiewa süzlärençä, bu cıyınnıñ faydası zur. -Menä beläseñme 5 yıl elek Bayqalowalar yazdılar, nik bezdä mäktäptä tatar tele uqıtılmıy, dip. Bıyıl açılğan. Alay andıy templar bulsa tıñ naçar. Ä bolay qayberäwlär tizräk reşätsyä itelä. Menä bıltır yazğan idelär Nerdadan Bulaşowağa yul yuq dip. Bıyıl äytälär asfält şikelle äybät yul alarda. Tatar mädäniätı könnäre Tobol rayonında bıyıl 6 nçı tapqır uza.

Nail Alan. Tömän