Küptän tügel Omski ölkä däwlät radiosı qarşında eşläwçe tatar tapşıruınıñ 15 yıllığı uñayınnan Bol'şereç'ye rayonındağı ber tatar awılına - Yılanlığa konsert belän barğaç, andağı xällär küplärne xäyran qaldırıp borçuğa salğan ide. “Umırzaya” ansamble belän bergäläp bu awılğa barğan Semipalatinski tatar sänğäte mäktäbe direktorı Ğabdelxak Axuncanov , başta bik qayğırdım, awıl keşese turında xäzer berkem qayğırtmıy, annan soñ söendem, xalqıbız tırışıp yäşi, tatarlığın da saqlıy ,- dip fikeren belderde.
Çınlap ta, Ğabdelxak Axuncanov fikerençä dä, awıl keşeseneñ tormışı bügenge köndä ciñeldän tügel. Elek kümäk xucalıqlarda, eş belän tä'min itelep, xezmät xaqı alıp yäşärgä öyrängän awıl keşeläreneñ, küp kenä oçraqta xämer belän mawığıp ta, başqa säbäplär arqasında da, yaña tormışta üzlären yuğaltqannarı yuq tügel.
Qayçandır rayonnıñ zur ğına ber xucalıqlarınnan bulğan, xäzer tarqalıp baruçı Yılanlıda da tormış – yäşäyeş başqa awıllardan ällä ni ayırılmıy. Biredä xäzer 80läp yort qalğan. Şulay da 33 bala uqığan 9 yıllıq mäktäbe, fel'dşer-akuşerlıq punktı, kibete, xätta qayber başqa awıllardan ayırma bularaq, klubı da bar. Başta xäyran qaldırğanı şul klub binası buldı da. Berençe qaraşqa salqın, şıqsızraq kürengän bu binanı küptän tügel ğadi awıl keşese Ğali Karimov satıp alğan häm dusları, tuğannarı yärdämendä beraz tözekländerep, çistartıp, ağartıp klub itep açıp cibärgän. Awılda äle yäşäp qalğan yäşlärgä kiçlären cıyılırğa urın bulsın dip tırıştım,- di Ğali äfände. Üze ayırım xucalıq belän ber çittäräk, 8 çaqrım yıraqlıqta yäşäsä dä, härkön kiçen kilep klubnı aça ul. Bina cılıtıla, yäşlär anda diskoteka-biü kiçäläre oyıştıralar.
Awıl xalqınıñ tormışı, mäktäp xälläre turında min mäktäp direktorı Räüf Zäynetdinov belän äñgämä qordım. “Xalıq bezdä tırış, härkem üz xucalığı belän yäşi, eşli. 78 traktor bar şäxsi xucalıqlarda. Yäşlär az, awılda xalıq azaya, qayçandır 190lap bala uqığan mäktäptä xäzer 33 kenä bala uqi, bolay bulsa başlanğıç mäktäp bulıp qaluıbız bar”- dip borçılıp söyläde mäktäp direktorı. Awılda xalıq sanı şulay kimügä barıp, mäktäp başlanğıç bulıp qına qalsa, bulğan balalarğa belemnären däwam itü qatlawlı bulaçaq älbättä.Ä iñ yaqın bulğan kürşe awıl 20 çaqrım yıraqlıqta. İnternat yuq, balalar andıy yıraq aranı kön sayın yöri almıy, aqça yünätä almağan ata-ana balasın uqıta almayaçaq. Räüf äfändene şundıy mäs`älälär borçıy bügenge köndä.
Älegä Yılanlı, ikençe iseme belän äytkändä Yälankül awılı mäktäbendä balalar küp bulmasa da, uqıtu da ber cayğa salınğan, uquçılar tatar sänğätenä dä cälep itelä. Mäktäptä tatar tele uqıtıla, döres, uqıtuçı maxsus belemle tügel. Räüf Zäynetdinov östämä bulıp tatar tele kergän pedagogiä kölliätendä uqığan balalar qaytıp eşli başlar dip ömetlänä.
Rozaliä Sayganova, Omski.
