Bu bäyrämgä äzerlek kiñ qolaç belän bardı. Soñğı könnärdä suğış veterannarına iğtibar arttı. Alarğa räxmät äytü, zurlaw, mizgel sayın küzgä taşlandı.
Ağımdağı säyäsi häm ictimaği xällär şuşı suğış tämamlanu yubileyı temasınıñ külägäsendä qaldı. Uzğan atnada Tatarstannıñ xökümät äğzäläre bilgelände. Ämma alarnıñ kem buluı, nindi şartlar belän bilgelänüe iğtibarnıñ iñ üzägenä kerä almadı. Atna axırında prezident ukazı iğlan itelep, vitse-premyer bulmağan ministrlarnıñ isemlege häm sanı nigezdä elekkeçä qaluı bilgele buldı. Barı tik ike genä ministrlıqnı yaña keşelär citäkli. Ekologiä häm tabiği resurslar ministrı wazifasına Mäskäwdä Federatsiä sovetında senator bulıp utıruçı İrina Laroçkina qaytarıldı. Ä Elemtä ministrı itep moña qädär ministr urınbasarı bulğan Färit Fazılcanov raslandı. Geologiä häm minerologiä fännäre doktorı Laroçkinanıñ ministrlıqqa quyıluı turında prezident 29 aprel'dä Däwlät Sovetı sessiäsendä ük äytkän ide. Ä menä moña qädär Elemtä ministr bulıp eşlägän Rinat Cälälovnıñ älege eşkä yañadan quyılmawı bik küplär öçen kötelmägän xäl buldı. Härxäldä, 7 may – Elemtä häm radio xezmätkärläre bäyrämenä qarşı kiçtä Elemtä ministrlığına yaña citäkçe bilgelände.
Şulay uq, 9 may – Ciñü bäyräme mäşäqätläre elemtäneñ dä tögäl eşläwen taläp itkänen dä onıtırğa yaramıy. Ni bulsa da buldı, suğış veterannarına telefonnar quyılıp, çıbıqlı telefon ütkärergä mömkin bulmağanda, mobil apparat satıp alınğan könnärdä baş elemtäçe yañarıp ta quydı.
Ä 9 may aldınnan Piramida tamaşalar zalında Ciñü bäyrämenä bağışlanğan oçraşu, törle mädäni-patriotik çaralar görläp ütte. Mäskäwdä 9 may könne yañğır yawmas öçen oçqıçlar belän bolıtlarnı quıp yöredelär. Kürşe respublikalarda salqın, cille hawa tordı. Tatarstanda isä, çalt ayaz cılı kön, şimbä könne kötmägändä cılılıq ğädättägedän 10 gradusqa artıp, 21 däräcägä citte. Ciñü bäyräme Qazanda häm respublika rayonnarında, şähärlärendä zur kütärenkelek belän ütte.
Tantanalarnıñ sanı häm ütü räweşe, yomğaqların soñraq söylärbez. Qazanda 9 may könne irtänge 9 tulğançı, respublikanıñ berençe citäkçeläre öçese öç urınğa barıp, suğışta häläk buluçılar häykällärenä çäçäklär saldılar. Bu qoyaşlı irtädä tol xatınnarğa häykäl açılu Qazannıñ üzençälekle tösmere buldı.
Äytergä kiräk, bıyılğı bäyräm çaraları Rusiädäge ğomumi tärtip buyınça ğädättägedän qatıraq saqlana. İminlek çaralarınıñ iñ berençe urında buluı sizelep tora. Xäyer, Qazannıñ meñyıllığına äzerlänü qısalarında sütelgän, qazılğan uramnar üzläre dä irkenläp bäyräm itärgä mömkinlek birmi. Citmäsä, irtänge çaralarnıñ 2-3 urında ütkärelep, säğät 10 İrek mäydanında parad oyıştırıluı, annarı töştän soñğı törle tamaşalar, kiçke salyut wäzğiätne kontrol'dä totarğa mömkinlek tä birmi.
Gazeta.ru säxifäsendä bilgele jurnalist Georgiy Bovt Ciñü bäyrämen Rusiäneñ soñğı ğorurlığı, dip yazdı. Qayberäwlär anı qıyırsıtılğan milli ğorurlıq bäyräme dip tä atıy ikän. İkençeläre, Baltıyq buyı illären okkupatsiäläw öçen ğafu ütenüne taläp itä, öçençeläre, Könçığış Yevropada kommunizm urnaştıruda ğäyeplilär. Bolay da küzgä taşlanıp torğan kimçeleklär, ciñüçe veterannarnıñ fäqirlege, ciñelüçelärneñ sponsorğa äylänep kitüe yaralarğa toz sibä. Şulay da, xalıqnıñ küpçelege mondıy çeterekle närsälär turında uylamıy. 60 yıl elek suğış betkän. Bik küplär irläreneñ, ätiläreneñ, ullarınıñ qaytuına şatlanğan.
Ber qarasañ, ber dä sovet bäyräme yäki Stalinnı zurlaw köne tügel ul 9 may. Üz xalqınıñ 10 protsentınnan artığın qorban itkän Tatarstan faşizmğa qarşı suğışqa 10 meñ xärbi oçqıç, meñlägänçä danä törle qoral äzerläp cibärgän. Menä şuşı cäfalarnıñ betü şatlığı bu könne Qazanda yañadan terelgändäy buldı. Beraz ğına salğan ağayğa tatarça soraw birgäç, ul bik qısqa itep nemes telendä cawap birde. Hitler kapput, dide ul. Faşizmnıñ ciñelüen ul Mäskäwgä kilgän prezidentlar kebek ük añlıy. Här zolımnıñ da menä şul kaput belän tämamlanuına ömet itäse kilä dä bit…
Kiçen Qazanda salyut utları balqıdı. Qalğanın sişämbe könne söylärbez. Ä bügengä Tatarstan xäbärläre çığarılışı tämam.
Rimzil Wäli
