Uzğan şimbä-yakşämbe könnärendä Omski ölkäseneñ tönyağındağı, üzäktän 600 çaqrım yıraqlıqta bulğan Ust'-İşim rayonında “Tatar cırı” konkursı, ölkäneñ tatar awıllarında eşläwçe üzeşçän sänğät kollektivları citäkçeläre öçen “Tatar xalıq icatı, yolalar häm zamana” dip isemlängän metodik seminar häm xalqıbıznıñ milli bäyräme – Sabantuy bulıp uzdı. Bu çaralar ölkä mädäniät ministrlığınıñ yıllıq planına kertelgän häm alarnı ütkärü öçen byudjettan aqça da birelgän ide. Äytergä kiräk, Omskida ölkä planında bulğan milli çaralarnı mädäniät ministrlığı qarşında ictimaği häm milli oyışmalar belän eşläwçe “Duslıq yortı” aşa finanslaw häm anda eşläwçelär köçe belän ütkärü ğädätkä kertelgän. Ölkä tatar milli mädäni moxtariäte citäkçelegeneñ, ayıruça moxtariät räise Xäkim Sadıykovnıñ, milli çaralarnı finanslawnıñ şulay quyıluı belän kileşmäwe häm “Duslıq yortı” belän berlektä eşlämäwe turında “Azatlıq” tıñlawçılarına citkergänebez bar inde. “Et örä, büre yöri” digändäy, “Duslıq yortı” tatar moxtariäteneñ häm şundıy uq rizasızlıq beldergän başqa qayber oyışma citäkçeläreneñ fikerlärenä iğtibar birmiçä, üzeneñ planında qaralğan çaralarnı waqıtında ütkärep kilä. Häm äytergä kiräk, bu eştä inde şaqtıy şomarğan da. Nindi genä xalıqnıñ çarasın oyıştırmasın, anı cirenä citkerep ütkärä. Döres, anda inde milli kaloritqa artıq iğtibar birelmi, millilek yuğalğan oçraqlar küp bula Menä xäzer dä Ust'-İşim rayon üzägendä “Duslıq yortı” tırışlığı belän ütkärelgän “Tatar cırı” konkursı, oyıştıru eşläre yağınnan tel tidermäslek bulsa da, millilek yağınnan qatnaşuçılarda zur rizasızlıq tudırdı. Töp säbäbe – konkursnıñ ber genä teldä - rus telendä genä alıp barıluı. “Duslıq yortı” citäkçese Natal'ya Stepanova bu xälne üzençä añlattı. “Tatar telendä alıp barırğa tieşle keşe yañğırlar yawu häm yullar bozıq bulu säbäple kilep citä almadı”,- dide. Kollektivlar citäkçeläre Stepanovanıñ bu añlatuı belän kileşmäslär dä, süzne artıq zurğa cibärmädelär. Çönki Tevrizdän Ust'-İşimgä qädär bulğan aranı pıçraq yırıp kilep alcığan qatnaşuçılarğa irtägesen Sabantuyda çığış yasarğa äzerlänergä dä, yal itärgä dä kiräk ide.
Ust'-İşimgä iltüçe yul turında ayırım söylärgä kiräk. Asfal't tügel taş ta cäyelmägän bu yuldan, yañğır yawsa, vezdexod da ütä almas. Seber tabiğäte dä qunaqlarğa üzeneñ qırıslığın da kürsätergä teläde axrı - saban-tuy aldınnan ber-niçä kön rättän yañğırlar yawdı. Yulnıñ nindi xäldä buluın küz aldına kiterergä mömkin. 90 çaqrım aranı qayber kollektivlar 5 säğät, qayberläre 10 säğät waqıt eçendä ütte. Yulda tön ütkärgän kollektivlar da buldı. Ämma milli bäyrämebez Sabantuyda qatnaşırğa teläweçlär öçen pıçraq yul kirtä bula almadı. Yulğa çıqqan ber genä kollektiv ta kire qaytıp kitmäde.
Rayon xakimiäte başlığı Sergey Sergeev kollektivlar citäkçelärenä “Ust'-İşimgä ike yıldan soñ kilegez. Yullarıbız yaxşıraq bulaçaq, rayon planında 2007 yılda taş cäyü qaralğan”- dide.
Tatar cırı konkursına kilgändä, anda ölkä üzäge Omskidan, Tevriz, Tara, Kolosvqa, Ust'-İşim rayonnarı awıllarınnan cämğısı 151 keşe - 5 ansambl' häm 19 yalğız başqaruçı qatnaştı. Berençe urınnı ansambl'lärdän Ust'-İşimneñ “Çişmä” kollektivı, yalğız başqaruçılardan “Umırzaya” ansamble citäkçese Ğafiä Aleewa yawladı.
Älege çaralarda çit töbäklärdän dä qunaqlar buldı. “Duslıq yortı” citäkçelege çaqıruı buyınça metodik seminar eşendä qatnaşırğa Tatarstannan İlgiz Kadıyrov, Novosibirski ölkäsennän tatar üzäge direktorı Rauza Tixomirova häm Qazaxstannan Semey şähäre tatar sänğäte mäktäbe direktorı Gabdulxak äfände Axunjanov kilgän idelär. Qunaqlarnıñ kübräk kötelüe turında da äytergä kiräk. Bötendönya tatar kongressı cibärergä niätlägän Apas rayonı delegatsiäse, qarşı aluçı xucalarnıñ qayber problemaları çişelmäw säbäple, kilä almadı.
Novosibirski qunağı - Rauza xanım Tixomirova Omskiğa “Duslıq yortında” eşläwçe rus millätennän bulğan keşelärneñ tatar Sabantuyın niçek ütkärülären kürü öçen kildem”. Çaralarnı küzätkännän soñ Rauza xanım “Duslıq yortı”nıñ oyıştıru säläten yuğarı bäyäläde. “Tatar moxtariätenä alardan faydalanırğa öyränergä kiräk” didelär Rauza xanım da, Gabdulxak äfände dä.
Qazan qunağı İlgiz Kadıyrov ta Sabantuy oyıştıruda tatar oyışmalarınıñ role zur bulırğa tieş dide.
Gabdulxak äfände Axunjanovnıñ Ust'-İşimlelärgä yasağan ber büläge turında da äytergä kiräk. Sabantuy barışında ul cirle şağir Näcip abıy Kurmanov süzlärenä bäyräm başlanır aldınnan ğına icat itkän cırın büläk itte.
Saniä Mirxaleewa. Omski.
