Accessibility links

Кайнар хәбәр

Omskida milli tuylar festivale


Omskinıñ “Duslıq yortı” uzğan şimbä könne maqsatlı programma buyınça “Berdämlek” milli mädäniätlär festivale qısalarında “Milli tuylar festivale” dip isemlängän çirattağı çarasın ütkärde. Bu çara ölkä külämendä oyıştırılğan ide. Anda şähärdä eşläp kilüçe milli-mädäni oyışmalardan tış ölkäneñ awıl-rayonnarınnan kilgän üzeşçän sänğät kollektivları qatnaştı. Festival' ike öleştän tordı. Berençe öleşendä “İrteş buyı xalıqlarınıñ tuy yolaları üzençälekläre” digän baş astında seminar ütkärelde. Seminarda Omski däwlät universitetı ğalimnäre, qayber awıl-rayonnarnıñ mädäniät yortları direktorları, “Duslıq yortı” metodistları, kollektivlar citäkçeläre çığış yasadılarlar - üz xalıqlarınıñ tuy yolalar turında söylädelär, yolanıñ kilep çığu tarixın, üzençälegen häm mäğnäsen añlattılar, çığışların tuy küreneşläre, cırları belän bizädelär. Seminar waqıtında bulğan çığışlarda qayber qızıqlı sannar da yañğıradı. Mäsälän, Omski klassik universitetı ğalimäse, etnografiä kafedrası mödire Tat'yana Smirnova üzeneñ çığışında qatnaş ğailälärneñ kübäyue, törle millätlärneñ ruslar belän quşıluı häm näticädä rus xalqınıñ arta baruı turında bilgeläp ütte.

-Çuaşlarda qatnaş niqaxlar 90%, latışlarda 97, tatarlarda 40 tiräse, qazaxlarda 15 %.

Festival'neñ ikençe öleşe gala – konsert räweşendä oyıştırılğan ide. Anda rus, tatar, qazax, nemes, ukrain, belorus, yähüd, qıtay häm başqa- cämğısı 12 millät tuy yolaları kürsätelde. Yähüd xalqınıñ tuy yolasın kürsätü öçen xätta Novosibirski şähärendäge İzrail ilçelege qarşında eşläwçe hönäri biyu kollektivı çaqırılğan ide. Tatarlarnıñ tuy yolaların “Umırzaya” tatar-başqort xalıq ansamble kürsätte. Ansambl' Tevriz rayonında yäşäwçe tatarlarnıñ tuy yolasın säxnäläştergän ide. Kollektivnıñ çığışınnan qız ozatqanda cırlana torğan cırlarnıñ ber öleşen tıñlawçılar iğtibarına täqdim itäm.

İkençe könne “Umırzaya” tatar-başqort xalıq ansamble üze urnaşqan “Qızıl Gvardiä” mädäniät sarayında da tuy yolası programması belän çığış yasadı. Anda älege mädäniät sarayı qarşında eşläwçe kollektivlarnıñ ğomum konsertı buldı. Äytergä kiräk, bu konsertlar tamaşaçı belän tulı zallarda bardılar. Başqalar belän berrättän “Umırzaya”kollektivınıñ çığışı da köçle alqışlar astında ütte.

Düşämbe könne Omskida milli cämğiätlär cälep itelgän tağı ber çara – kommersiä belän şöğellänmäwçe ictimaği oyışmalar yärminkäse ütkärelde. Yärminkä belän berrättän ictimaği oyışmalarnıñ forumı da uzdı. Anda 40-qa yaqın oyışma qatnaştı. Tatar oyışmalarınnan şähär milli-mädäni moxtariäte, “Ömet belän yäşik” dip isemlängän oyışma häm “Umırzaya” kollektivı buldı. Kürgäzmä - stendlar aşa alar üzläreneñ eşçänleklären kürsättelär, üzläre dä başqa oyışmalar eşläre belän tanıştılar, qayberläre belän bäyläneşlär urnaştırdılar.

10-nçı yıl qatnaşabız, ictimaği – xäyriä oyışmalarnıñ citäkçeläre belän oçraştıq, Bol'şereç'ye rayonınıñ xäyriä oyışmaları citäkçeläre belän anda konsert quyu turında söyläştek, bergäläp eşlär barır, menä Lälä apa Alimova yanımda, ul närsä äyter.

Lälä apa: minem eşemne kürsäter öçen berdänber urın bu, küplär qızıqsınalar, söylim, qaylarda bulğanımnı-keşelärgä yärdäm itüçe oyışmalarğa yörim tatarça, rusça cırlap, keşelär şähär tarixın belmi, ul xaqta söylim, şulay, 7 yıl bu eşlär belän şöğellänäm.

Forum – yärminkädä qatnaşuçılar kürşe töbäklärdän dä buldı. Min Kemerovo ölkäseneñ Mejdureçinski şähärennän kilgän Yuliä Kamzıyçakova belän äñgämä qordım. Ul şähär xaqimiäteneñ cämäğätçelek belän eşläwçe bülege başlığı.

Yuliä Kamzıyçakova süzlärençä, Mejdureçinskida “Nur” möselman cämğiäte eşli, anıñ citäkçese Zäkariä Märdänov. Cämğiät dini oyışma bularaq terkälgän bulsa da eşçänlegen törle yunäleştä alıp bara. 2000-nçe yılda tözelgän bu cämğiät öçen şähär başlığı yärdäme belän byudjet aqçasına ike bülmäle fatir satıp alınğan häm kileşü belän 5 yılğa “Nur”cämğıäte qaramağına tapşırılğan. Möselmannar anda törle dini yolaların ütäw öçen daimi cıyılalar. Mejdureçinskida xäzer möselman ziratı öçen zur urın bülep birelgän, elek biredä zirat bulmağan.

Möselmannar şähärdä şaqtıy küp, şuña kürä bez alarnı iğtibarsız qaldıra almıybız,-di xakimiät dairälärendä eşläwçe bu xanım. “Nur” cämğiäte bügenge köndä mäçet tözü mäşäqätläre belän mäşgül'. Xakimiät inde urın da bülep birgän. Qızğanıçqa, byudjettan aqça yuq mondıy tözeleşkä, bez iğänäçelär tabarğa yärdäm itäbez, şähär xakimiäte imzası belän şaxta, kümer sänäğäte citäkçelärenä, eşmäkärlärgä yärdäm sorap xatlar cibärdek, iğänäçe yärdäme belän mäçetneñ proyektın eşläw tämamlanıp kilä, - di Yuliä Mixaylovna

Bilgele ki, Mejdureçinski artıq zur şähär tügel. Anda 100 meñläp keşe yäşi. Alarnıñ 15 meñgä yaqını möselman ömmätennän. Yuliä Kamzıyçakova tatarlarnıñ tögäl sanın äytä almadı, ämma, anıñ fikerençä möselmannarnıñ küpçelegen tatarlar täşkil itä.

Sez Kemerovo ölkäse möselmannarı turında qısqaça mäğlümat tıñladığız.

Rozaliä Sayganova, Omski.
XS
SM
MD
LG