Uzğan şimbädä tantanalı muzıka astında başlanıp kitte Novosibirskinıñ “Tözüçelär” mädäniät sarayında ölkä tatar mädäniät üzägeneñ 15 yıllıq yubiley. Bu könne mädäniät sarayı çäçäk tütälenä oşap qalğan ide. Zal bäyrämçä bizälgän, säxnädä şarlar, çäçäklär, simvolik räsemnär, foyeda kürgäzmälär, tatar muzıkası yañğırap tora. Qunaqlarnı milli kiemnärdä yäşlär qarşılıy. Ber meñ keşe sıyarlıq zal xalıq belän şığrım tulı. Säxnädä tatar mädäniät üzäge kollektivı. Alarnı tantanaları belän täbriklärgä ölkä häm şähär xakimiäte xezmätkärläre, Tatarstan qunaqları, Novosibirskinıñ milli oyışmaları wäkilläre, Omski, Tomski, Kemerovo töbäkläreneñ, Altay kraenıñ, Qazaxstannıñ Semey şähäreneñ icat kollektivları häm tatar üzägeneñ küp sanlı dusları kilgän. Täbrikläwlär barışında şunsı da qızıqlı buldı, rus millätennän bulğan qayber citäkçelär üzläreneñ çığışlarında tatar süzläre dä kertergä tırıştılar. Ä ölkä rus fol'klorı häm etnografiä üzäge direktorı Boris Protalin isä tatarça cırlap ta birde.
Tantana barışında çığış yasawçılar küp buldı. Barsı da tatar mädäniät üzägeneñ eşçänlegen yuğarı bäyälädelär. 2001 yılda direktor bulıp Roza Tixomirova kilgännän soñ, tatar mädäniät üzäge eşçänlegeneñ ayıruça zur üseş aluın bilgelädelär, üzäkneñ ölkä häm şähär citäkçelege belän, törle milli oyışmalar, Tatarstan häm başqa töbäklär belän tığız bäyläneştä toruın assızıqladılar. Tatarstan mädäniät ministrlığınıñ täbrikläwen xalıq icatı fänni-metodik üzägeneñ baş belgeçe İlgiz Kadıyrov, Bötendönya tatar Kongressınıñ täbrikläwen Tatarstannıñ xalıq artistı Ramil Quramşin häm cırçı Aydar Gabdinov citkerdelär. Ä Qazaxstan sänğätkärläreneñ qotlawın Semey şähäreneñ tatar sänğäte mäktäbe uquçıları - yäş pianistqa Daniä Xaybullina häm näni cırçı Varvara Semenova citkerde. Çığışlar gädättägeçä cır-iyüllär belän ürelep bardı. Tamaşa 5 säğättän artıq barsa da, berkemne dä yalıqtırmadı. Xalıq Qazan artistların da, Omskinıñ “Umırzaya” , Kemerovanıñ “Duslıq”, Tawlı Altaynıñ “Elmar” kollektivların da, Tomski, Berdski şähärläre sänğatkärlären dä, Novosibirskinıñ awıl - rayonnarı kollektivların da - barsın da cılı qarşıladı. Tomski kompozitorı Kärim Kamaletdinov icat itkän “Äbiemne yaratam” digän cır Novosibirskinıñ tatar mädäniät üzäge qarşında küptän tügel açılğan tatar sänğäte studiäse balalarınıñ avtor belän bergäläp başqaruında tamaşaçı küñelenä ayıruça bihuş kilde.
Bäyrämgä kilgän qunaqlar tantananıñ yuğarı däräcädä oyıştırılğan buluın bilgelädelär. Döres, qayber iskärmälär dä buldı. Tatarstannıñ tanılğan cırçısı Aydar Gabdinov, mäsälän, cirle sänğätkärlär repertuarında xönärilär tübän däräcädä dip sanağan cırlar da buluına iğtibar itkän. “Qayber cırçılarnıñ Tatarstanda tübän däräcädä dip sanalğan cırçılarğa oşarğa tırışıp cırlawları mine borçıdı. Tatarstan tatar mädäniäten taratuçı üzäk bulıp tora. Bezgä plankanı yuğarı totarğa kiräk”, - dide ul.
Tatar mädäniät üzäge direktorı Roza Tixomirova kollektivnıñ dus yäşäwen, eşçän buluın, üzäktä yäşlärneñ küp buluı häm alarnıñ küp eşlärne möstäkıyl' başqaruları turında söyläde. Ämma problemalar da yuq tügel dide ul.
Äyu, bügenge köndä tatar mädäniät üzägeneñ eşläre uñışlı bara. Ämma, üzäkneñ oyışu waqıtların iskä töşergändä, anda awır könnär küp bulğan. Bu turıda tatar ictimaği üzägeneñ berençe räise - Ravil' Bädretdinov “Tatar üzäge oyışqan yıllarda bezneñ eşlägän urınnarıbızğa şaltıratıp, millätçelek belän şöğellänep yörmägez dip, kisätälär ide. Eşegezne yuğaltasız dip tä qurqıttılar. Küplär tatar xäräkätennän taypıldı, ämma min , ni bulsa bulır dip, eşemne däwam ittem”, - di. Yalğızı qalsa da Ravil' äfände üzendä nindider köçlär tabıp, tatarlar arasında eşen däwam itkän. Häm, äytergä kiräk, tırışular buşqa kitmägän, üzäk tiräsendä milli canlı tatarlar tuplanıp, äkrenläp eş cayğa salına başlanğan. Tatar mädäniät üzäge räsmi terkälep, byudjettan berniqädär finanslanuğa da ireşelgän. Bügenge köndä mädäniät üzägeneñ eşläre uñışlı barsa da,çişelmägän problemalar küp di, ölkä tatar milli-mädäni möxtariät räise Mödäris Abakirov. Häm alarnıñ iñ qatlawlısı - tuğan telneñ ontıla, yuğala baruı . Seber yağında yäşäwçe tatar xalqınıñ urtaq problemaların bälki zur cıyınnarda çişärgä mömkin bulır ide, dip fiker yörtä ul.
Tatar mädäniät üzägeneñ yubileyına kilgändä, älbättä bäyräm barışında problemalar turında süz kütärelsä dä, alarğa ayıruça basım yasalmadı. Yubiley tantanası tatar mädäniät üzäge qarşında eşläwçe “Läysän” ansambleneñ citäkçeläre Rafik Avliärovnıñ Qazannıñ menyıllığına bağışlap yazğan cırı belän tämamlandı.
Sania Mirxaleewa, Novosibirski-Omski
