В Казани прошёл первый масштабный хакатон по татарскому языку. Школьники и студенты предложили свои IT-продукты для сохранения и развития татарского языка. Предлагаем вам отрывок репортажа радио Азатлык с подстрочным переводом и словариком.
Казанда беренче зур күләмле (с большим размахом) татар һакатоны узды (прошёл). Чарада (на мероприятии) мәктәп укучылары (ученики школ) һәм студентлар татар телен үстерү (развитие) һәм популярлаштыру өчен төрле IT-проектлар тәкъдим итте (представили). Эшкә мәгълүмати технологияләрне җигеп (включив в работу информационные технологии), татар телен үстерүгә яңа, стандарт булмаган юлларны (пути) табып була (можно найти) ди катнашучылар (участники).
Сүзлекчә
чара – мероприятие;
тәкъдим итү – представить;
такым – команда;
кулланучы – пользователь;
проблем чишү – решить проблему;
туплау – собирать;
максатчан аудитория – целевая аудитория;
түләүле тарату – продвигать платно;
акча эшләү – зарабатывать;
үстерү – развивать;
сөйләмне тану – распознавание речи;
киңәшләр – рекомендации;
яраклаштыру – приспособить;
тормышка ашыру – претворить в жизнь;
уңай йогынты – положительное влияние;
бәйге – соревнование.
Чарада 30лап такым (команд) катнашты (участвовало), һәр такымда 2-3 катнашучы. Бу – мәктәп укучылары һәм студентлар, аларның бер өлеше (одна часть) IT өлкәсендә эшли белсә, калганнары (остальные) – тел, эчтәлек (содержание), дизайн ягыннан өлеш кертүчеләр (вкладываются).
"Татар теле һәм IT өлкәләрен берләштергән чараларны күбрәк оештырырга кирәк"
(Нужно проводить больше мероприятий, которые объединяют сферы татарского и IT)
Казан университетының ИТИС институтында, 4 курста белем алучы (учащиеся) студентлар Райнур Хәсәнов белән Урал Озбаян "CODERLAR" дип аталган төркем оештырды (организовали). Алар чарада TatTube дигән проектны тәкъдим итеп, икенче урынга лаек дип табылды (были удостоены второго места). Бу проект интернет кулланучыларына (пользователям) татар видеоларын җиңел табарга һәм карарга (легко находить и смотреть) ярдәм итәчәк (поможет), ди алар.
— TatTube – татар телле аудитория өчен видеолар җыелган (собранная) YouTube платформасы. Бу проектыбыз белән без ике проблемны чишәргә тәкъдим итәбез (предлагаем решить две проблемы). Беренчедән, YouTube-та миллионча видео тупланган (собрано), һәм татарга кызык булган видеолар (видео, которые интересны татарам) анда югала (теряется там), үз максатчан аудиториягә кадәр барып җитми (не доходят до своей целевой аудитории). Икенчедән, YouTube татар телендә булган видеоларны түләүле тарату (платно продвигать) һәм алар белән акча эшләү (и зарабатывать на них) мөмкинлеген бирми (не даёт возможности). Безнең платформадагы видеолар нәкъ татар телле аудиториягә тәкъдим ителгән булачак. Алга таба (в дальнейшем) рекламны да кертеп, видео кертүчеләр татар телендә дә акча эшли алачак (смогут зарабатывать и на татарском) дигән идея-теләк тә бар.
Хәзер бу проектны үстерергә, ныгытырга телибез (хотим развивать, усилить). Якын айда (в ближайший месяц) аның релизы булыр дип планлаштырабыз. Хәзер без татар сөйләмен тану модуле (модуль по распознованию татарской речи) белән эшлибез, видео тематикасын танып (распознав), киңәш системын булдыру (сделать систему рекомендаций) турында уйлыйбыз (думаем), проектыбызны Русиянең башка милли телләре өчен дә яраклаштырырга (приспособить наш проект под другие национальные языки России) телибез (хотим).
Бу проект идеясе бездә инде күптәннән булган иде (уже давно была у нас). Һакатон аны тормышка ашырырга ярдәм итте (помогло осуществить). Ике көн эчендә (за два дня) проектның 70 процентын эшли алдык. Гомумән, мондый форматлар татар теле үсешенә уңай йогынты ясый (благоприятно влияют на развитие татарского языка) дип уйлыйм. Татар телен һәм IT өлкәләрен берләштергән чараларны күбрәк оештырырга кирәк, мондый чаралар күбрәк булсын (пусть таких мероприятий будет больше)! Андый чараларда мәгълүмати технологияләрне эшкә җигеп, татар телен үстерүгә яңа, стандарт булмаган юлларны табып була, - дип сөйләде (рассказал) Райнур Хәсәнов.
Һакатон (инглизчә: hackathon: hacker (һакер) + marathon (марафон)) дип IT юнәлешендә белгечләр форумын (форум специалистов в сфере IT) атыйлар (называют). Програмчылар, дизайнерлар, менеджерлар бергәләп җыелып (собравшись вместе), чикле вакытта (в ограниченное время) теге яки бу проблемны чишә (решают ту или иную проблему), үз продуктларын тәкъдим итә. Чара бәйге рәвешендә уза (проходит в виде соревнования), ахырда проектлар якланып, җиңүчеләр билгеләнә (определяются победители).
*****
Интересно? Полную версию этого материала читайте на сайте Радио Азатлык.
В рубрике "Читаем на татарском" есть произведения татарской и мировой литературы. Все тексты адаптированы для изучающих язык, к ним прилагаются аудио, перевод ключевых фраз и тест.
Не забывайте заглядывать на наш сайт, каждый день вы найдете что-то новое и интересное! Также подписывайтесь на наши соцсети: мы есть в Вконтакте, Telegram-е, Facebook-е и Instagram-е.
