Uzğan şimbädä Qazanda siräk oçrıy torğan ike waqiğa buldı. Ul da bulsa, beryulı ütkän ike milli cıyılış. Soñğı waqıtta tatar milli xäräkätläreneñ möstäqillek, millät mänfägat'läre dip tawışlanğanı bik sizelmäde. Matbuğatta, radio, televideniedä milli äydäwçelär kürenmi başladı. Xäyer, anısı añlaşıla da, çönki böten iğtibar deputat mandatları, partiä isemlekläre, Rusiä prezidentı urının bülügä bağışlandı. Saylawlar ütkäç, dilbegäneñ qatıraq qullarğa elägä barğanın sizgäç, millät dip ätäçlänüçelär tınıbraq qaldı. Çönki xäzer milli eşlär belän şöğellänüçelärgä qalca tügel, çıbıq elägergä mömkin bit. Tik şulay da, aqnı aq, qaranı qara dip äytmiçä bulmıy. Yuğisä, qayber ağaylar, millät, respublika arqasında ikmäk aşasalar da, xätta Tatarstannıñ Yuğarı mäxkämäse suverenlıq, gimn, gerb kebek prezidentnıñ ike däwlät telen belü taläplären yuqqa çığarğaç ta, tınıç qına küşäp yöredelär. Ä bit bu milli faciğä, demokratiäneñ sütelä başlawı. Milli ruxlı cämäğätçelek uyana başladı.
Şimbä irtäsendä säğät 9.00 uq Milli mäcles dip atalğan oyışmanıñ küptänge liderları Qazannıñ Tuqay kinoteatrına cıyıldı. Mäclesneñ dürtençe qorıltayına Qazannan, Çallıdan, Aznaqaydan, Älmättän, Ul'yanovskidan, Ufadan, Mäskäwdän delegatlar kilgän ide. Milli mäcles başta milli parlament statusına däğwä itte, qızıqlı qannar çığardı. Anı elegräk Tälğät Abdullin, Fäwziä Bäyramova, Aydar Xälim kebek kürenekle şäxeslär citäkläde. Öç yıl elek Aydar Xälim bu çeterekle wazifadan kitkäç, mäcles yarım konservatsiädä kileş üz eşen däwam itte. Ä xäzer, xälitkeç zamannar kilgäç, Milli mäcles yañadan eşkä kereşä. Doklad belän çığış yasağan Gabdelbär Fäyzraxmanov Tatarstannıñ bügenge xälenä analiz yasadı, Rusiä xakimiäteneñ millätlärgä, respublikalarğa mönäsäbäten çıbırqıladı. Şaqtıy radikal' häm tormış mömkinlek birgän qädär oppozitsion oyışma bularaq, Milli mäcles äle dä milli däwlätçelek prinsipların taşlamağan. Tatarstan xakimiätenä dä üz bäyäsen birergä tırışa ul.
Qorıltayda Ul'yanovskidan Nail Bikiev, Mäskäwdän Möxämmät Minaçev, Ufadan Marat Ramazanov, Qazannan Azat Säyfetdinov häm başqalar çığış yasadı. Bik möhim üzençälek. Elek Milli mäcles, milli parlament bularaq, räsmi räweştä terkälmi, üze qanunnar çığara ide. Xäzer inde ul qanunnar tügel qararlar çığara. Terkälü ütü öçen yazılğan Ustav proyektı belän Nurulla mäçete imam xatibı Ğabdulla Ğaliullin tanıştırdı. Qısqası, Milli mäcles tereläçäk digän tä'sir qaldı.
Milli mäcles ideyäsen kütärep çığuçılarnıñ berse yazuçı Fäwziä Bäyrämova bu qorıltaynı ruxlandıruçı şäxes buldı. Ul xäzer Bötendönya tatar kongressında äğza bulıp, şul oyışmanıñ küp kenä eşlärendä qatnaşsa da, Milli mäclesne onıtmağan.
Milli mäcles dürtençe qorıltayı ustav qabul itte, unber keşelek idärägä Fäwziä Bäyramova, Bernard Qasıymov, Şakircan Cäläev, Zöhrä Aysina, Marat Ramazanov, Möxämmät Minaçev häm başqalar saylandı. Qorıltaynıñ rezolyutsiäse belän kiläse tapşırularda tanıştırırbız. İñ möhim mäğlümat - Milli mäclesneñ yaña räise saylandı. Bu wazifağa Nurulla mäçete imamı Ğabdulla Ğaliullin saylandı.
Qızuraq, radikal'räk oyışma qorıltay ütkärgändä Qamal teatrı qarşında miting başlandı. Anı tatar ictimaği üzägeneñ qapma qarşı törkemnäre äzerlägän. Keşelär ällä ni küp kilmäsä dä, çığışlar qaynar buldı. Kürenekle artist Rawil Şäräfi, jurnalist Tälğät Bariev sotsial' problemalar, eş xaqları, fatir bäyäläre turında iñ qızu süzlär yañğırattı.
Qazannıñ 1000-yıllığın ütkärü komissiäsen Rusiä prezidentı citäkläw uñay, faydalı küreneş dip sanala. Bälki bu yulı Tälğät Bariev qızıbraq kitkänder. Çönki 1000-yıllıq xörmätenä Mäskäwdän alınuçı alınaçaq aqçalar bik kiräk. Läkin bu mitingnıñ milli, sotsial' problemalar kütärü belgeçlärneñ iğtibarın cälep itä. Canlana başlağan milli dulqınnı nindi cillär qaysı yaqqa qua başlar, milli borçılu nindi säyäsi köçlärneñ cilkänen kierer - anısın soñraq belerbez.
Rimzil Wäli
