Яшел миля (Зелёная миля) — Стивен Кинг

Яшел миля (Стивен Кинг)

Бу хәл 1931 нче елда булды. Бу ел Джон Коффи исеме белән истә калды. Джон Коффи игезәк кызларны көчләгән һәм үтергән өчен төрмәнең "Г" блогында утыра иде.

Көннәрнең берсендә Деттериклар гаиләсенең ике игезәк кызы югала. Кызларны берничә чакрым ераклыкта су буенда табалар. Алар янында Джон Коффи да була. Дөресрәге, кызлар аның кулларында яталар. Джон канга баткан шәрә кызларны кочаклап улый. Гадәттә газеталарда: "Үтерүче кызгану хисе кичерми", – дип язалар. Бу очрак башка иде. Джон Коффи гамәленә үкенә иде.

Аннан нәрсә булганын сөйләргә кушалар. Джон тагын елап: "Мин берни дә эшли алмадым. Барысын да кирегә бормакчы идем, булмады", – дип әйтә. Соңыннан шул ук сүзләрне ул төрмәдә миңа да кабатлаячак.

Джон бик зур гәүдәле кеше иде: буе – ике метр өч сантиметр, авырлыгы – йөз егерме җиде килограмм. Аңа складтагы иң зур робаны бирделәр. Әмма аның чалбар балаклары да тездән әз генә түбән иде, җиңнәре дә терсәккә кадәр иде. Яңа тоткынның карашы гел югалган кешенеке сыман иде. Әйтерсең, ул үзенең кайда икәнен һич аңламый. Төрмәнең иң явыз караучысы Перси Джонга "аңгыра" дигән кушамат такты. Джон гыйлемсез кешегә охшамаган иде, әмма аны акыллы дип тә әйтеп булмый.

— Исемең Джон Коффи, шулаймы? – дип сорадым мин аннан.

— Әйе, сэр, эчемлек сыман, әмма башкача языла.

— Син укый, яза беләсеңме?

— Үз исемемне генә, босс.

Джон белән беренче аралашуым шундый булды. Мин аның белән мәшәкать чыкмаячагын аңладым. Мин хаклы да, хаксыз да идем.

***

Мине инде күп еллар дәвамында инфекцияле авырту борчый иде. Бәдрәфкә һәр баруым акылдан язарлык авыртулы иде. Әйтерсең, эчемнән меңләгән пыяла кыйпылчыклары чыга иде. Төннең берсендә газаплы тиремне сөрттем дә, Джон Коффиның читлеге янына килдем. Минем аның белән сөйләшергә дә көчем юк иде. Ә ул мине үз читлегенә чакырды. "Сезгә минем янга керергә кирәк", – диде ул берничә тапкыр. Бу акылга сыймаслык хәл. Мин – төрмә сакчысы –​ җинаятьченең читлегенә керергә түгел, аның белән артыгын сөйләшергә дә тиеш түгелмен. Әмма мин, гипноз тәэсирендә сыман, ишекне ачтым һәм үземнән ике тапкырга зуррак кеше үтерүче янына кердем. Ул ниндидер көч ярдәмендә мине үзенә җәлеп итте.

— Нәрсә кирәк сиңа, Джон Коффи? – дип сорадым.

— Ярдәм итәргә генә, – диде ул һәм кулын минем касыкка куйды.

Шулчак мине ток суккан сыман булды. Дөнья төсен югалтты, идәнне сизмәдем. Аннан бар да бетте. Касыкның януы да, авыртуы да басылды.

Коффи иелде, йөзе сытылды, муены шеште. Күзләре атылып чыгар сыман булды. Ул тавык сөяге белән тыгылган кешегә охшаган иде.

Ул косарга теләгән кебек тавыш чыгарды, ат ыржайган сыман авызын ачты. Авызыннан вак кара бөҗәкләр очып чыктылар. Алар аның тезләре арасында очты, ак төскә керде һәм очып китте.

Аннан соң нәрсә булганы исемдә түгел. Салкын диварга терәлеп, Аллаһ исемен кабатлаганымны гына хәтерлим.

— Нәрсә эшләдең син? – дип сорадым мин Джон Коффидан.

— Ярдәм иттем. Мин бит ярдәм иттем, шулаймы?

— Әйе, шулайдыр. Әмма ничек эшләдең син моны?

Ул башын боргалады. Бу хәрәкәт аның ничек ярдәм иткәнен үзе дә белмәгәнен аңлата иде.

"Мин бит ярдәм иттем, шулаймы?"

Бу сүзләр бертуктаусыз башымда иде. Гел Джон Коффиның ничек ярдәм итүе турында уйладым. Җавабым бер генә иде: МОГҖИЗА.

Әлбәттә, ярдәм итүче ул түгел иде. Ходай булышты. Ә моның өчен ул Джон Коффины кулланды.

Ходай миннән ни теләгән соң? Балаларны үтергән кешенең кулларына дәвалау көче биргән Аллаһ миннән ни теләгән?

***

Джон Коффиның илаһи сәләте турында тиздән башкалар да белде. Дөресен әйтим, тылсымлы дәвалануымны яшерә алмадым. Төрмә җитәкчесе Хэл Мурсның хатыны Мелли Мурс үлем якасында ята иде. Аның хакына мин җинаятькә барырга булдым. Балаларны көчләп үтерүче һәм үлем җәзасына тартылган кешене төрмәдән чыгару – бу акылсызлык. Әмма җитәкче хатынының газапларын җиңеләйтер өчен, мин моны эшләргә булдым. Дөньяда миһербанлык барлыгына ышанам мин. Ул Аллаһтан бирелә. Һәм ул Коффига бирелгән иде. Күңелемдә аның гаепсезлегенә ышандым һәм ышанам. Әгәр ул Мурс хатынына ярдәм итсә, моны дәлилләр идем сыман сиздем. Шулай, хезмәттәшләр Брут һәм Һарри белән Коффины бер төнгә төрмәдән чыгардык.

Ике метрдан биек алпатны сиздермичә алып чыгу җиңел түгел иде, әлбәттә. Тоткарланганнарны йоклаттык, башка камераларга күчердек. Коффины төрмәдән Мурсның өенә алып килдек. Мурс безне мылтык тотып каршы алды. Ул төрмәдән җинаятьче качкан дип уйлаган. Джонны бу куркытмады. Ул Мурсның каршысына атлады да:

— Мин ярдәм итәргә телим, – диде һәм бүлмәгә керде.

Мелли Мурс каты авырый иде. Үз-үзен карый алмый, акылы зәгыйфьләнгән. Ул үзен әллә юләрләр йортында ятучы, әллә аңсыз бала сыман тота иде. Коффи аның кычкырган ямьсез сүзләренә, йорттагы искә игътибар итмәде. Ул хатын янына барды һәм йөзен аныкына якын куйды да, үпкәләреннән һаваны үзенә алды. Шул мәлдә идән һәм йорт селкенделәр. Мин уйлап чыгармадым, моны барысы да сизде.

Мин Меллиның йөзен күрдем. Аның авызы турайган, күзе урынына утырган, үзе тыныч иде.

Коффи торды да идәнгә ауды. Ул туберкулёзның соңгы стадиясендә сыман йөткерә иде. Хәзер авызыннан бөҗәкләр чыгар, дип көттек без. Әмма алар чыкмады. Коффи һаман да йөткерә, авыртудан күзләре яшьле иде. Юл буе аның хәле авыр булды. Нигәдер Мелли Мурстан чыгарган авыру бу юлы аны калдырмады.

***

Үлем җәзасына тартылганнар соңгы адымнарын "соңгы миля" аша узалар. Шулай дип электр урындыгына илткән коридорны атыйлар. Безнең төрмәдә аның диварлары яшел төстә иде. Шуңа без бу юлны "яшел миля" дип атый идек.

Көннәрнең берсендә әлеге урындыкка утырырга Джон Коффиның да чираты җитте.

— Джон Коффи, сез электр урындыгында үлем җәзасына тартылдыгыз. Ни дә булса әйтергә телисезме? – дип башлады хаким.

Джон дүрт кенә сүз әйтте:

—​ Мондый булуым өчен оят.

— Шулай булырга тиеш тә! – дип кычкырды үлгән кызларның әнисе. – Шулай булырга тиеш тә! Аллаһ каһәрләсен сине!

Джон миңа карады. Ул карашта киеренкелек тә, оҗмахка өметләнү хисе дә юк иде. Бары тик курку, кимсетелү, аңлашылмаучынлык кына бар иде ул күзләрдә.

Брут урындык артындагы элмәктән битлекне алды. Ул җинаятьченең күзләрен каплар өчен кулланыла. Джон тагын миңа карады.

— Зинһар, босс, кидермәгез миңа моны, – диде ул ялварулы тавыш белән. – Караңгыда калдырмагыз мине. Мин караңгылыктан куркам.

Брут миңа борылды. Аңлашыла иде: мин нәрсә әйтәм, шулай булачак. Битлек үлем шаһитләренә куркыныч күренешне күрсәтмәс өчен кидерелә иде. Минемчә, аларны жәлләргә кирәкми. Өстәвенә, Джонны караңгылыкта үтерерлек, ул берни дә эшләмәгән. Мин моңа ышанам. Мин моны беләм.

Брут битлекне кире элде. Джонның башына юеш губка куйды. Шлем кигерде. Аннан Джонны каешлар ярдәмендә урындыкка бәйләде. Токны җибәрергә мин кушарга тиеш идем. Моны эшләргә көчем юк иде. Әмма Джонның курыккан, елаган күзләрен күрдем. Аны бу газаптан тизрәк коткарырга кирәк иде.

— Икенчегә кабыз, – дидем мин, тавышымны үзем танымыйча.

Шлем калтырый башлады. Джонның бар гәүдәсе калтырады. Ул әле аңында иде. Безнең карашлар очрашты. Үлем алдыннан иң соңгы булып күргән кешесе – мин идем. Аннары ул уңга авышты, шлем кыегайды, аның астыннан төтен чыга иде. Барысы да тиз бетте. Авыртусыз булмагандыр. Гәрчә электр урындыгында җәзалаучылар моның киресен әйтсә дә. Ә Джонның битләре юеш иде, су һәм ... яшьләрдән.

Джон Коффиның соңгы яшьләреннән.

***

Ну и как вам произведение? Вам также могут понравится следующие тексты от нашего проекта:

• "Сырлы пижама кигән малай" (Мальчик в полосатой пижаме) – Джон Бойн
• Сине очратуыма кадәр (До встречи с тобой) – Джоджо Мойес
• Гаеп – йолдызларда (Виноваты звёзды) – Джон Грин

Ну а теперь предлагаем пройти тест по содержанию и лексике и проверить себя:​

Если у вас есть предложения по текстам, то Вы всегда можете оставить их в нашей группе в Вконтакте или по адресу: eydetat@gmail.com

Заходите на наш сайт, каждый день вы найдете что-то новое и интересное! Также подписывайтесь на наши соцсети: мы есть в Вконтакте, Telegram-е, Facebook-е и Instagram-е. ​

Скоро – больше! Встретимся на следующей неделе, сау булыгыз!