Нәкъ 100 ел элек Казанда эчке Русия һәм Себер төрки-татар мөселманнарының милли-мәдәни мохтарияте игълан ителә. Азатлык ул чордагы вакыйгаларны искә төшерергә һәм бу чараның әһәмиятен ачыкларга тәкъдим итә.
Казанның Ислам мәдәнияте музеенда Европа белән татар бәйләнеше тарихын тасвирлаучы уникаль күргәзмә ачылды.
Куликово сугышы булганмы, әллә ул уйдырмамы? Профессиональ тарихчылар бу вакыйганы шик астына куйса да, төрле риваятьләргә нигезләнгән сугыш бүген дә идеология коралы булып кала. Финляндия галимәсе Кати Парппей Куликово бәрелешенең кешеләргә тәэсирен өйрәнгән.
19 май Казан кирмәнендә татар ханнары сөякләрен җирләү чарасы узды. Казан ханлыгы җитәкчеләре Мәхмүт хан белән Мөхәммәдәмин ханнарның сөякләрен җирләүдә Татарстан җитәкчеләре дә катнашты. Азатлык ул ханнарның кем булуы, бу җирләү чарасы урта гасырларда ханнарны соңгы юлга озату йоласы белән туры килчәкме дигән сорауны галимгә юллады.
Шушы көннәрдә Русия империясенең соңгы мөфтие Мөхәммәд-Сафа Баязитов вазифасыннан алынуга 100 ел тулды. Галим Айдар Хәбетдинов фикеренчә, бу мөфти 1915 елдан татар җәмгыяте өчен карагруһчылык символына, 1917 елга инде ул татар җәмгыятендә хыянәт символына әверелә.
100 ел элек, 1917 елның 15 мартында (иске стиль белән – 2 март) Русия патшасы Николай II тәхеттән баш тарта. Русиядә монархия юкка чыга. Моның сәбәпләре нәрсәдә? Февраль инкыйлабы Октябрь инкыйлабыннан ни белән аерыла? Бу вакытта Казанда ниләр була? Азатлык тарихи экскурс тәкъдим итә.
Татарстан фәннәр академиясенең Тарих институты "Дөнья тарихында Алтын Урда" ("Золотая Орда в мировой истории") дип аталган яңа китап чыгарды. Әлеге басмада Европа һәм Русиянең оешуында Алтын Урданың роле зур булуы әйтелә. Институт башлыгы Рафаил Хәкимов фикеренчә, әлеге басма Европада татарларга карата тискәре фикерне уңай якка үзгәртәчәк.
15 ноябрь Татарстан фәннәр академиясенең Тарих институтында "История татар Западного Приуралья" дип аталган яңа китап җәмәгатьчелеккә тәкъдим ителде. Әлеге басма дөнья күргәнче үк башкорт зыялылары арасында шау-шу уятты.
Азатлык Хәтер атнасы уңаеннан татар халкы тарихыннан кызыклы мәгълүматларны тәкъдим итүен дәвам итә. Казан ханлыгы нинди булган? Аның турында ниләр билгеле? Бу сорауларга җавап эзләп без ханлык турында кызыклы мәгълүмат әзерләдек.
Казанда 15 октябрьдә Хәтер көне билгеләнә. Матәм чарасында Казан ханлыгының җимерелү вакыйгасы, Казанны яклап шәһит китүчеләрне искә алачаклар. Азатлык Хәтер атнасында татар тарихында булган вакыйгаларны искә ала, Казанны басып алу нинди фаҗигаләргә китергәнен барлый.
Казан ханлыгының басып алынуына 464 ел тулу бу атнада Хәтер көне буларак билгеләп үтелә. Ханлык җимерелүнең эчке һәм тышкы сәбәпләре нидән гыйбарәт булган, ханлык алынганнан соң анда нинди вазгыять хөкем сөргән? Бу хакта Азатлыкка тарихчы Рәшит Галләм сөйләде.
Казан ханлыгы белән идарә итүче, татарның иң билгеле патшабикәсе, фаҗигале язмышлы Сөембикәнең тууына быел 500 тулу билгеләнә. "Хәзинә" милли галереясендә аңа багышланган күргәзмә эшли башлады.
дәвам
