4 ноябрьдә билгеләнүче (отмечающийся) Бердәмлек көне (день единства) уңаеннан (в связи) Сбербанк Русиянең юкка чыгу куркынычы (опасность исчезновения) янаган (угрожающий) асаба халыклары (коренные народы) телләрен ясалма интеллект (искусственный интеллект) ярдәмендә (при помощи) саклау проектын башлап җибәрә (начинает проект по сохранению). Әлегә проектта нганасан, ижор һәм ульч телләре катнаша (участвуют языки).
Словарик
тел – язык
юкка чыгу – исчезновение
куркыныч яный – угрожает опасность
асаба халыклар – коренные народы
телне саклау – сохранения языка
буыннан буынга – от поколения к поколению
ясалма интеллект – искусственный интеллект
"Русиянең 98 асаба халкы теленә юкка чыгу куркынычы яный. Бу телләр үлә (эти языки умирают), бу телләрдә сөйләшүчеләр (говорящие на этих языках), әкиятләр һәм риваятьләр хәтерләүчеләр (те, кто помнят сказки и легенды) китә (уходят). Өлкән буын (старшее поколение) телне балаларга тапшырмый (не передаёт язык детям)", диелә Сбербанк белдерүендә (в заявлении).
Әлеге вазгыятьтә (в такой ситуации) киләчәк буыннар өчен (для будущего поколения) телне ясалма интеллект саклый ала, шул рәвешле (таким образом) телне табигый буыннан буынга тапшыру процессын торгызып була (можно восстановить процесс передачи языка от поколения к поколению) дип саный Сбербанк. Проект кысаларында (в рамках) алар өйрәнә торган (обучаемый) компьютер алгоритмнары нигезендә интерактив база булдыра башладылар (начали создавать интерактивную базу).
Проект сайтына керүгә (при входе) әлегә 3 телне сайлап була (можно выбрать): нганасан, ижор һәм ульч телләре. Әлеге телләр турында гомуми мәгълүмат бирүдән соң (после предоставления общей информации) сайт "ясалма интеллект" белән шул телдә чат рәвешендә аралашырга тәкъдим итә (предлагает общаться).
Програм шул телдә кызыклы сүз-гыйбарәләргә өйрәтә (учит интересным словам-выражениям), тел турында гомуми кызыклы мәгълүмат китерә (приводит общую интересную информацию). Әлегә "аралашу" мөмкинлеге зур түгел (возможность "общения" небольшая), програм аерым фразалар кысаларында гына "сөйләшә" ала.
ЮНЕСКОның "Юкка чыгу куркынычы янаган телләр атласы"ның соңгы вариантында (2009 ел) Русиянең 131 теленә юкка чыгу куркынычы яный дип язылган.
***
А теперь прочитайте статью в оригинале на сайте радио Азатлык.
Если вы хотите почитать литературные тексты, то в нашей рубрике "Читаем на татарском" можно найти тексты татарской и мировой литературы. Все тексты адаптированы для изучающих язык, к ним прилагаются аудио, перевод ключевых фраз и тест.
Не забывайте заглядывать на наш сайт, каждый день вы найдете что-то новое и интересное! Также подписывайтесь на наши соцсети: мы есть в Вконтакте, Telegram-е, Facebook-е и Instagram-е.
