Звезда Поволжья gäzite Tatmedia mödire Moratov, Tatarstannıñ milli oyışmaları berlege räise Caksıbaev tarafınnan mäxkämägä tartıldı. Ämma mäxkämä ällä ni qatı cäza birmäde. Gäzit öçen zur finans yuğaltular bulmadı. Bersenä 500 sum, ikençesenä 5 meñ sum külämendä ştraf tüläde. Läkin, gäzitne tağın ber keşe mäxkämägä birde. Bu oçraqta cinayät kodeksına nigezlänep. Вечерняя Казань gäzite baş möxärrire Xasbulat Şämsetdinov Звезда Поволжьяdä anıñ turında yalğan mäğlümatlar basıldı dip bara. Älegä bu xaqta mäxkämä eşe däwam itä. Gäzitne yaqlap, Tatar ictimaği üzägeneñ ber qatanı piketlar da oyıştırdı. Şulay buluına qaramastan, gäzit äle daimi räweştä çığıp kilä häm totqan säyäsi yünäleşen alıp bara. Ul yünäleş, nigezdä, respublika gäzitläre bitlärennän töşep qalğan temalar. Monda, respublika säyäsätenä başqaça qaraş ta bar, Rusiä xaqında da, başqa ictimaği waqiğalar turında da qızıqlı yazmalar basılıp kilenä.
Menä, gäzitneñ pänceşämbedä dönya kürgän soñğı sanı da ğädättägeçä gäzitneñ baş möxärrire Räşit Äxmätov yazması belän açıla. «Bezneñ parlamentarizm» dip atal ul yazma. Süz, bu könnärdä Tatarstan parlamentı spikerı Färit Möxämmätşinnıñ, Däwlät Şurasınıñ bıyılğı yartı yıl eşçänlegenä bağışlanğan yomğaq matbuğat konferensiäse turında. Yazma avtorı Räşit Äxmätov, “Bez älbättä Tatarstan parlamentınıñ bäyäsen añlap betermibez” di. Häm bolay dip däwam itä. Sitat. «Parlament şaqtıy tä'sirle orğan. Döresräge, ägär teläsä, parlament respublikada bik tä'sirlegä äylänä ala. Ul, öçtän ike tawış belän Respublika Konstitutsiäsen üzgärtä ala, xäzer ul Respublika prezidentı da bilgeli. Parlamenttağı 100 deputat, Rusiä prezidentı täqdime belän Prezidentnı raslıy. Döres, ägär rusiä prezidentı täqdim itkänne raslamasa, anı şul uq Rusiä prezidentı quıp tarata ala.” Sitat tämam. Avtor Räşit Äxmätov, älegä di, putin täqdim itkän keşelärne ber ölkäneñ dä parlamentı kire qaqqanı yuq. Rusiä prezidentınıñ tä'sire şul xätle köçle ki, xätta berkem dä aña qarşı çığarağ uylap ta qaramıy di. Häm bolay dip däwam itä. Sitat. “Läkin, Tatarstan ul başqa töbäk. Monda parlament Şäymiev tarafınnan tözelgän. Häm qayçan, putinnan soñ kiläçäk keşe. Respublika başlığı itep başqa keşene täqdim itsä, ul nämzät Şäymiev belän kilmeşenmägän bulsa, ixtimal Tatarstan parlamentı ul nämzätne kire qağır.” Menä şundıy farazlar yasıy da, Räşit Äxmätov. Annarı Färit Möxämmätşinnıñ matbuğat ähelläre belän oçraşuı xaqında yaza. Färit Möxämmätşin, inde ğädätigä äylängän, qayçan Rusiä belän Tatarstan arasındağı şartnamägä qul quyılaçaq digän sorawğa, anı inde nigezdä Rusiä xökümätendä rasladılar dip cawap birgän. Färit Möxämmätşin, älege ike yaqlı şartnamäne Däwlät Duması ratifikatsiälärgä häm federal' qanun itep raslarğa yazğı sessiädä ölgermäde, ixtimal közlegen raslar dip äytkän.
Räşit Äxmätov, üzeneñ yazmasında, Bu Şäymievnıñ 70 yäşlegenä büläk bulır möğayın dip yaza. Läkin di, Rusiä säyäsi köçläre arasında bu şartnamägä qul quyulığın telämäwçelär dä bar di. Şular arasında, Räşit Äxmätov Qazannıñ elekkege merı Kamil İsxaqovnı da kürsätä. Kamil İsxaqov, Rusiä xökümätendäge Seçin törkemenä qarıy, ä Şäymiev isä, liberalräk qaraşta torğan Med'vedev belän Surkov tarafında dip yaza. Звезда Поволжья gäzite sannan-sanğa Qazannıñ elekkege merı Kamil İsxaqov, Tatarstanğa Prezident bulıp qaytırğa xıyallana dip bara.
Звезда Поволжья nıñ soñğı sanında, monnan tış, İrek Mortazinnıñ Qazannıñ ber gäzitendä basılğan Posledniy prezident Tatarstana dip atalğan yazmasına qarata da fikerlär basılğan. Şäymievnıñ elekkege matbuğat särkätibe, soñğı waqıtlarda, Prezident turında şaqtıy bäxäsle yazmalar bastıra başladı. Şul uñaydan, gäzittä «İke yözle Yanus» digän, Mortazinnıñ xaqsız buluın dälillärgä tırışqan Mixail Purimov digän keşeneñ yazması da bar. Ä soñğı yañalıqlar bülegendä, gäzit, İrek Mortazinğa namuslı bulırğa çaqıra. Anda bolay dielä. Sitat. Mortazinnıñ yazmaları äxläqsız buluı kürenep yata. İrek Mortazinğa, batırlığın nığıtıp, elekkege ofitser namusının çığıp, qarar qabul itärgä kiräk.”
Звезда Поволжья bu oçraqta, ber tabaqtan aşap ta, annarı ul tabaq yanınnan yırağaytılğaç, bu äle ğäybät wä üzara bulğan xällärne qıçqırıp söyläp yörü kileşmi digän mäğnädä yaz. Şuña kürä, bügenge xalät belän kileşergä çaqıra Mortazinnı.
Räfis Cämdixan
